Wprowadzona do Kodeksu pracy z dniem 26 kwietnia 2023 r. elastyczna organizacja pracy umożliwia rodzicom dzieci w wieku do lat 8 zawnioskować o pracę zdalną, indywidualny rozkład czasu pracy czy obniżenie wymiaru czasu pracy. Co więcej, trudniej będzie zwolnić pracownika szkoły, który złoży wniosek o elastyczną organizację pracy, ponieważ to dyrektor szkoły będzie musiał udowodnić, że nie ten wniosek był rzeczywistą przyczyną zwolnienia z pracy. Dowiedz się, co w praktyce oznacza i na czym polega elastyczna organizacja pracy w szkole i których stanowisk dotyczy.

Co oznacza elastyczna organizacja pracy

Pojęcie „elastycznej organizacji pracy” zostało zdefiniowane w postanowieniach dyrektywy Parlamentu Europejskiego nr 2019/1158 (tzw. dyrektywa work-life balance. „Elastyczna organizacja pracy” oznacza możliwość dostosowania przez pracownika jego organizacji pracy, w tym przez wykorzystanie pracy zdalnej, elastycznych rozkładów czasu pracy lub zmniejszenie wymiaru czasu pracy. Elastyczna organizacja pracy dla pracowników – rodziców dzieci w wieku do lat 8 ma zostać wprowadzona do Kodeksu pracy poprzez dodanie art. 188(1).

Przepis ten nie będzie miał zastosowania do nauczycieli zatrudnionych na podstawie Karty Nauczyciela. Pisaliśmy o tym w artykule „Karta Nauczyciela 2023 – nowe uprawnienia rodzicielskie i zwolnienia od pracy nauczycieli”.

Na czym polega elastyczna organizacja pracy

Wniosek o elastyczną organizację pracy może złożyć pracownik szkoły wychowujący dziecko, do ukończenia przez nie 8 roku życia. Elastyczna organizacja pracy polega na:

pracy zdalnej;
zastosowaniu systemu przerywanego czasu pracy (art. 139 Kodeksu pracy), systemu skróconego tygodnia pracy (art. 143 Kodeksu pracy) lub weekendowego systemu pracy (art. 144 Kodeksu pracy);
zastosowaniu indywidualnego rozkładu czasu pracy (art. 142 Kodeksu pracy) lub ustaleniu różnych godzin rozpoczynania pracy (art. 140(1) Kodeksu pracy);
obniżenie wymiaru czasu pracy
(art. 188(1) Kodeksu pracy 2023).

Poza nauczycielami, na elastyczną organizację pracy w szkole nie mogą liczyć pracownicy, których zadania uniemożliwiają wykonywanie pracy zdalnie (np. sprzątaczki, konserwator, kucharki) czy w elastycznych godzinach pracy (np. pomoc nauczyciela, sekretarz szkoły). Ostatecznie jednak każdy przypadek będzie trzeba rozważyć indywidualnie.

Co we wniosku o elastyczną organizację pracy

Pracownik – rodzic dziecka w wieku do lat 8, we wniosku o elastyczną organizację pracy powinien wskazać:

1) imię i nazwisko oraz datę urodzenia dziecka;

2) przyczynę konieczności skorzystania z elastycznej organizacji pracy;

3) termin rozpoczęcia i zakończenia korzystania z elastycznej organizacji pracy;

4) rodzaj elastycznej organizacji pracy, z której pracownik planuje korzystać.

Wniosek o elastyczną organizację pracy – obowiązki dyrektora szkoły

Dyrektor szkoły po otrzymaniu wniosku o elastyczną organizację pracy powinien rozważyć proponowane przez pracownika rozwiązania. Podejmując decyzję o uwzględnieniu lub odmowie uwzględnienia wniosku o elastyczną organizację pracy, dyrektor szkoły musi wziąć pod uwagę:

potrzeby pracownika, w tym termin oraz przyczynę konieczności korzystania z elastycznej organizacji pracy
potrzeby i możliwości szkoły, w tym konieczność zapewnienia normalnego toku pracy, organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.

Na odpowiedź na wniosek o elastyczną organizację pracy dyrektor szkoły ma tylko 7 dni od dnia jego otrzymania. W odpowiedzi na wniosek pracownika szkoły, dyrektor może wskazać inny możliwy termin zastosowania elastycznej organizacji pracy, niż wskazany we wniosku.

Jak zwolnić pracownika, który złożył wniosek o elastyczną organizację pracy

Złożenie przez pracownika wniosku o elastyczną organizację pracy nie może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę lub jej rozwiązanie bez wypowiedzenia przez pracodawcę i przyczyny uzasadniającej prowadzenie przygotowania do wypowiedzenia lub rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia. Jeżeli pracownik, który złożył wniosek o elastyczną organizację pracy mimo wszystko otrzyma wypowiedzenie, to dyrektor szkoły będzie musiał wykazać, że powodem wypowiedzenia nie był wniosek pracownika o elastyczną organizację pracy.

Dowiedz się więcej o pozostałych zmianach w Kodeksie pracy na 2023 rok: