Procedura dokonywania zgłoszeń naruszenia prawa nazywana też procedurą zgłoszeń wewnętrznych to podstawowy dokument, którą muszą wdrożyć szkoły i placówki oświatowe podlegające nowej ustawie o ochronie sygnalistów. W artykule wyjaśniamy, w jaki sposób przyjąć taką procedurę. Prezentujemy też wzór procedury zgłoszeń wewnętrznych.

Przypomnijmy, że nowa ustawa o ochronie sygnalistów ma na celu wdrożenie unijnej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Przepisy te miały wejść w życie jeszcze w 2021 r. Tak jednak się nie stało i wdrożenia dyrektywy UE o ochronie sygnalistów doczekamy się dopiero w we wrześniu 2024 r. Ideą tych przepisów jest objęcie ochroną przed działaniami odwetowymi osób zgłaszających naruszenia prawa w organizacjach m.in. w szkołach (nazywanych w ustawie podmiotami prawnymi). Sygnalista może być narażony na różnego rodzaju konsekwencje typu zwolnienie z pracy, pogorszenie warunków pracy itp. (nazywane działaniami odwetowymi). Innymi słowy, jeśli dana osoba zgłasza nieprawidłowości w szkole w kontekście związanym z pracą, to należy ją z tego powodu chronić a nie karać.

Kim jest sygnalista i jak go chronić przed działaniami odwetowymi

Osoby takie nazywane będą sygnalistami (tzw. whistleblower). Ochrona sygnalisty przed działaniami odwetowymi powstanie:

od chwili dokonania zgłoszenia naruszenia prawa (lub ujawnienia publicznego)
pod warunkiem że sygnalista miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia (lub ujawnienia publicznego) i że stanowi informację o naruszeniu prawa.

Co ważne, nie ma znaczenia, czy zgłoszone naruszenie dotyczy interesu publicznego.

Nowe przepisy o ochronie sygnalistów w Polsce nakładają na organizacje w tym szkoły obowiązki w zakresie:

ochrony sygnalisty przed działaniami odwetowymi (np. zwolnieniem z pracy),
przyjęcia i stosowania procedury dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa (nazywanej inaczej procedurą zgłoszeń wewnętrznych),
wdrożenia kanałów dokonywania zgłoszeń,
wyznaczenia podmiotu wewnętrznego lub nawiązania współpracy z podmiotem zewnętrznym w celu przyjmowania zgłoszeń,
wyznaczenia podmiotu wewnętrznego w celu obsługi zgłoszenia (podejmowania działań następczych),
prowadzenia rejestru zgłoszeń wewnętrznych.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

które szkoły muszą przyjąć procedurę zgłoszeń wewnętrznych w związku z ochroną sygnalisty,
ile czasu pozostaje na przyjęcie procedury zgłoszeń wewnętrznych,
w jaki sposób skonsultować procedurę ze związkami zawodowymi,
czy procedura musi być skonsultowana z organem prowadzącym i organami szkoły,
czy możliwe jest przyjęcie jednej procedury dla kilku szkół.

Z kolei w kolejnych artykułach w Portalu Oświatowym będziesz mógł przeczytać m.in. o tym:

co powinna zawierać procedura zgłoszeń wewnętrznych,
kiedy i w jaki sposób należy objąć ochroną sygnalistę,
jakie dokumenty poza procedurą powinna przyjąć szkoła w związku z ochroną sygnalistów.