Standardy ochrony małoletnich - wyjaśnienia Ministerstwa Sprawiedliwości

W opublikowanym materiale Ministerstwo odpowiada na liczne pytania dotyczące weryfikacji niekaralności. Resort wskazuje, że należy poddać takiej weryfikacji rodziców jako opiekunów wycieczki (aczkolwiek zapowiada jest tu zmiana ustawy, która wyłączy rodziców z obowiązku weryfikacji). Obowiązek weryfikacji dotyczy też studenta – praktykanta. Weryfikacji nie podlegają natomiast osoby, które będą zatrudnione na stanowisku woźnej (chyba że w zakresie ich czynności będzie ujęte pomaganie dzieciom lub sprawowanie nad nimi opieki) a także kierowcy autobusów (jeśli nie będą wykonywali czynności opiekuńczych).

W materiale znalazło się także sformułowanie, zgodnie z którym: „Goście zapraszani jednorazowo nie muszą być sprawdzani, o ile nauczyciel jest w tym czasie ze swoimi uczniami”. Z tym sformułowaniem trudno mi jednak się zgodzić. Nawet jednorazowe wykonywanie czynności wymienionych w art. 21 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich jest objęte obowiązkiem weryfikacji. Żaden przepis w takim przypadku obowiązku weryfikacji nie wyklucza. Częstotliwość wykonywania czynności wskazanych w art. 21 ust. 1 ustawy pozostaje tu bez znaczenia. Co więcej, z obowiązku weryfikacji nie zwalnia też fakt, że uczniowie pozostają w czasie wykonywania danej czynności (np. prowadzenia prelekcji) pod opieką nauczyciela.

Poza weryfikacją niekaralności resort nawiązał do różnego rodzaju mitów wiążących się ze stosowaniem standardów ochrony małoletnich. M.in. w kontekście kontaktu fizycznego z dzieckiem (przytulania, głaskania, wzięcia dziecka na kolana) wskazano, że standardy takiego kontaktu nie powinny zakazywać. Zamiast tego „Nauczyciel powinien zawsze kierować się swoim profesjonalnym osądem – słuchać, obserwować i odnotowywać reakcję dziecka”.

W niektórych standardach ochrony małoletnich przyjęto zakaz wchodzenia przez rodziców na teren szkoły. W ocenie ministerstwa taki zakaz nie znajduje oparcia w przepisach ustawy. Nie reguluje ona bowiem kwestii odprowadzania dzieci do szkoły i nie wiąże z tym obowiązku weryfikacji niekaralności.

Wbrew często powtarzanym twierdzeniom nauczyciele nie podlegają zakazowi kontaktu z uczniami przez media społecznościowe, ale też inne prywatne kanały komunikacji. W ocenie resortu jest to jednak rozwiązanie niezalecane. Kontakt powinien być ograniczony do metod służbowych, za zgodą rodziców.

W materiale poruszono także wątek przyjmowania przez nauczycieli prezentów od uczniów. Nic nie stoi na przeszkodzie przyjmowaniu drobnych zwyczajowych upominków od uczniów np. kwiatów czy słodyczy z okazji Dnia Edukacji Narodowej lub uroczystego zakończenia roku szkolnego. Należy jednak unikać przyjmowania większych prezentów generujących korzyść majątkową, zwłaszcza w zamian za lepsze oceny.