Wdrażanie nowej podstawy programowej – zadania dyrektora

Nowe rozporządzenie MEN z 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej będzie obowiązywało od 1 września 2017 r. Określa ono nową podstawę programową dla publicznych szkół i placówek, tj.:

1) wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego (załącznik nr 1 do rozporządzenia),

2) kształcenia ogólnego dla publicznych szkół:

a) szkoły podstawowej (załącznik nr 2),

b)  szkoły podstawowej ‒ dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym (załącznik nr 3),

3)  branżowej szkoły I stopnia (załącznik nr 4),

4)  szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy (załącznik nr 5),

5)  szkoły policealnej (załącznik nr 6).

Do szkoły podstawowej podstawa programowa wprowadza nowe przedmioty:

• geografię, biologię, chemię, fizykę – odpowiednio od V klasy szkoły podstawowej,
• doradztwo zawodowe – od klasy VII szkoły podstawowej (niezależnie od pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu udzielanej uczniom w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej).

W roku szkolnym 2017/2018 zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego będą realizowane w oparciu o program przygotowany przez nauczyciela realizującego te zajęcia i dopuszczony do użytku przez dyrektora szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej. Program ma zawierać treści dotyczące informacji o zawodach, kwalifikacjach i stanowiskach pracy oraz możliwościach uzyskania kwalifikacji zgodnych z potrzebami rynku pracy i predyspozycjami zawodowymi. Ustawa Prawo oświatowe przewiduje wydanie rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu realizacji i organizacji doradztwa zawodowego w szkołach i placówkach oraz wymagań w zakresie przygotowania osób realizujących doradztwo zawodowe w szkołach i placówkach.

Harmonogram wdrażania nowej podstawy programowej wynika z przepisów ustawyPrawo oświatowe (art. 273-280). Wdrażanie nowej podstawy w szkołach i przedszkolach niepublicznych następuje w terminach wyznaczonych dla szkół i przedszkoli publicznych.

Jednocześnie, w niektórych typach szkół będzie nadal stosowana dotychczasowa podstawa programowa, tj.  określona w rozporządzeniu MEN z 27 sierpnia 2012 r.  w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (art. 273 ust. 2, art. 275 ust. 2, art. 276 ust. 2, art. 277 ust. 2, art. 280 ust. 2, art. 281 ustawyPrawo oświatowe).

W związku z wdrażaniem nowej podstawy programowej na dyrektorze spoczywa szereg zadań, w tym m.in.:

1)  Dostosowanie statutu do zmienionych przepisów ‒dotyczy zapisów korespondujących z podstawą programową (zmiany innych przepisów także powinny być odpowiednio uwzględnione w nowelizacji). Zmiany w statucie przedszkola publicznego w związku ze zmianą podstawy programowej  mogą objąć (statut wg art. 98 ustawy Prawo oświatowe):

• cele i zadania przedszkola wynikające z przepisów prawa (tu: z nowej podstawy programowej),
• sposób realizacji zadań przedszkola,
• zakres zadań nauczycieli, w tym zadań związanych ze współdziałaniem z rodzicami w sprawach wychowania i nauczania, planowaniem i prowadzeniem pracy dydaktyczno-wychowawczej, prowadzeniem obserwacji pedagogicznych i dokumentowaniem ich,
• organizację przedszkola.

Natomiast zapisy w statucie szkoły publicznej mogące podlegać nowelizacji w związku ze zmianą podstawy programowej:

• celei zadania szkoły wynikające z przepisów prawa (tu: z nowej podstawy programowej) oraz sposób ich wykonywania (w przypadku szkoły dla dzieci i młodzieży cele i zadania szkoły powinny uwzględniać program wychowawczo-profilaktyczny szkoły),
• organizacja pracy szkoły, w tym oddziałów dwujęzycznych,
• zakres zadań nauczycieli, sposób i formy wykonywania tych zadań,
• szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego uczniów,
• organizacja pracowni szkolnych,
• organizacja dodatkowych zajęć dla uczniów, w tym zwiększających szanse ich zatrudnienia,
• organizacja wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego,
• organizacja biblioteki szkolnej, w tym gromadzenie i udostępnianie podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych oraz innych materiałów bibliotecznych oraz warunki i zakres współpracy biblioteki szkolnej z uczniami, nauczycielami i rodzicami,
• organizacja i formy współdziałania szkoły z rodzicami,
• organizacja pracowni szkolnych (np. języków obcych),
• inne zapisy, uwzględniające zmiany w innych aktach prawnych.

2)  Dostosowanie warunków realizacji zadań statutowych do wymagań nowej podstawy programowej – szkoły i placówki są zobowiązane podejmować niezbędne działania w celu tworzenia optymalnych warunków realizacji działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej, a także zapewnienia każdemu uczniowi warunków niezbędnych do jego rozwoju, podnoszenia jakości pracy szkoły lub placówki i jej rozwoju organizacyjnego ‒ publiczne i niepubliczne.

3)  Dostosowanie bazy lokalowej do zalecanych warunków realizacji podstawy programowej – duży nacisk położono w podstawie programowej na każdym etapie edukacyjnym na „Warunki i sposób realizacji podstawy programowej”, w szczególności w przedszkolu i szkole podstawowej. Wybrane wymagania w zakresie organizacji pomieszczeń, zaopatrzenia sal w pomoce dydaktyczne, aranżacji przestrzeni znajdziesz tutaj>>

4)  Wdrożenie nowej podstawy programowej – w związku ze zmianą podstawy programowej dyrektor powinien dokonać diagnozy potrzeb szkoły i oceny poziomu jej gotowości do wdrożenia nowych rozwiązań, uwzględniając przy tym aspekt organizacyjno-merytoryczny.

5)  Nadzór pedagogiczny dyrektora – wskazane jest włączyć do nadzoru pedagogicznego dyrektora zadania związane z wdrażaniem nowej podstawy programowej, zarówno do ewaluacji, jak i kontroli wewnętrznej.

Wszelkich ustaleń najlepiej dokonać przed wejściem w życie nowej podstawy programowej, z odpowiednim wyprzedzeniem – najlepiej przed wakacjami. Pozwoli to na ewentualną weryfikację ustaleń, w razie potrzeby zasięgnięcie opinii o programie (np. doradcy metodycznego pomimo braku takiego zobowiązania), wyjaśnienie wszelkich wątpliwości, dokonanie ewentualnych zmian, planowe przygotowanie szkoły do wdrożenia nowej podstawy programowej.

Tam gdzie nadal obowiązuje dotychczasowa podstawa programowa, uczniowie będą korzystali z dotychczasowych podręczników, a kształcenie będzie organizowane według dotychczasowej ramówki. Nowa podstawa programowa będzie realizowana zgodnie z nową ramówką, z wykorzystaniem nowych podręczników.

Wykazy podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego – prowadzonych przez MEN ‒ uwzględniających dotychczasową podstawę programową kształcenia ogólnego oraz wykazy podręczników uwzględniających nową podstawę programową, będą prowadzone odrębnie.

Nauczyciel może zdecydować o realizacji programu nauczania:

1)  z zastosowaniem podręcznika, materiału edukacyjnego lub materiału ćwiczeniowego lub

2)  bez zastosowania podręcznika lub materiałów.

Prawo do bezpłatnego dostępu do podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych, o których mowa w art. 22ac ust. 1 ustawy o systemie oświaty, uczniowie szkół podstawowych publicznych i niepublicznych uzyskują, począwszy od roku szkolnego:

1) 2017/2018 – uczniowie klas I, IV i VII,

2)  2018/2019 – uczniowie klas II, V i VIII,

3)  2019/2020 – uczniowie klasy III i VI.

Prawo to mają również w roku szkolnym:

1)  2017/2018 – uczniowie klas II, III, V i VI szkoły podstawowej;

2)  2018/2019 – uczniowie klasy III i VI szkoły podstawowej.