Nie więcej niż rok urlopu zdrowotnego nie wcześniej niż po 20 latach pracy, 47 dni urlopu wypoczynkowego, większa ewidencja czasu pracy oraz ograniczenie dodatków socjalnych dla nauczycieli - to najważniejsze obszary, które obejmą zmiany w Karcie Nauczyciela. Istotną informacją dla nauczycieli jest to, że ich pensum pozostanie niezmienione, lecz nadal będą zobligowani do realizowania tzw. godzin karcianych.

Urlop dla poratowania zdrowia - po 20 latach pracy

Duże zmiany czekają zasady udzielania urlopów zdrowotnych. Przede wszystkim, decyzji o potrzebie udzielenia tego urlopu nie będzie już podejmował lekarz rodzinny, lecz lekarz medycyny pracy. Ponadto, z urlopu będzie można skorzystać wyłącznie w przypadku schorzeń powstających w związku ze środowiskiem pracy nauczyciela. Aby otrzymać pierwszy urlop dla poratowania zdrowia nauczyciel będzie musiał przepracować 20 lat (a nie jak dotychczas 7), zaś łączny okres jego trwania w karierze nauczyciela zostanie ograniczony do roku (aktualnie 3 lata).

Ministerstwo nie planuje wprowadzenia katalogu chorób uprawniających nauczyciela do urlopu zdrowotnego, jednakże chce ograniczyć schorzenia stanowiące podstawę korzystania z tego urlopu do takich, które wynikają ze środowiska pracy nauczyciela, a mogą skutkować wystąpieniem choroby zawodowej.

Urlop wypoczynkowy - 47 dni roboczych w roku

Zmienią się także zasady korzystania przez nauczycieli szkół feryjnych z urlopu wypoczynkowego. Nowe przepisy Karty Nauczyciela mają nieco zbliżyć zasady korzystania z urlopów przez nauczycieli do zasad obowiązujących w Kodeksie pracy, tzn. urlop nauczyciela będzie obejmował 47 dni roboczych, a nie ja dotychczas - min. 8 tygodni tj. 56 dni kalendarzowych (w przeliczeniu na dni robocze w 2012 r. było to 54 dni). Urlop w placówkach feryjnych ma również być udzielany bardziej elastycznie - tzn. nauczyciele będą mogli korzystać z niego nie tylko w okresie ferii, lecz także w dni wolne od zajęć dydaktycznych.

Obecne regulacje ograniczają czas urlopu do ferii letnich i zimowych, przy czym pozwalają na zobowiązanie nauczycieli do pracy w tym czasie w wymiarze do 7 dni. Takie rozwiązanie powoduje wątpliwość, czy w ciągu tych 7 dni nauczyciel korzysta z urlopu i powinien wykonywać tylko konkretne zadania powierzone w tym czasie, czy też są to jego normalne dni pracy i powinien np. być dostępny w te dni dla rodziców uczniów. Jak również brak jest regulacji, która pozwalałaby na oddanie dni urlopu nauczycielom, którzy np. w związku z rekrutacją do szkół, pracowali w ferie dłużej niż 7 dni.

Nauczyciel, aby skorzystać z urlopu wypoczynkowego będzie musiał wypełnić kartę urlopową, w której określi okres jego trwania tzn. będzie mógł zdecydować się na korzystanie z urlopu np. w okresie przerwy świątecznej lub ustalonych w szkole dni wolnych od zajęć, a tym samym część ferii letnich lub zimowych spędzi w pracy, pozostając do dyspozycji dyrektora.

Ewidencjonowanie także spotkań z rodzicami i rad pedagogicznych

Czas pracy nauczycieli obecnie nie jest w pełni ewidencjonowany - rozliczeniu podlegają wyłącznie godziny pensum oraz tzw. godziny karciane. Nowe brzmienie Karty Nauczyciela ma wprowadzić obowiązek rejestrowania najważniejszych dodatkowych zadań realizowanych przez nauczycieli w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy.

Nie oznacza to wciąż pełnej ewidencji czasu pracy nauczycieli, bowiem zmiana ta ma dotyczyć wyłącznie takich obowiązków jak spotkania z rodzicami, zebrania rady pedagogicznej czy doskonalenie zawodowe. Takie zadania, jak sprawdzania klasówek czy przygotowanie się do zajęć nadal pozostaną nieewidencjonowane.

Rejestrowanie także innych czynności niż godziny pensum i karciane, pozwolą ocenić - tak dyrektorom szkół, jak i nauczycielom - zaangażowanie w pracy. Będzie to ważna informacja na temat uczestniczenia w życiu szkoły, jak również usunie wątpliwości co do tego, czy i kiedy nauczyciel jest dla ucznia i jego rodziców dostępny.

Pensum pozostanie bez zmian, godziny karciane też

Mimo postulatów strony samorządowej, by zwiększyć wymiar pensum nauczycieli i apelów związków zawodowych, by zlikwidować godziny karciane - zmiany w Karcie Nauczyciela nie obejmą tego obszaru czasu pracy nauczycieli. Zdaniem resortu edukacji to nie jest czas na zmiany pensum nauczycieli - obecna sytuacja demograficzna i zmiany przepisów oświatowych dotyczących m.in. 6-latków nie są przesłankami do rozmów na temat wymiaru godzin pracy nauczycieli bezpośrednio z uczniami i na ich rzecz.

Ograniczenie dodatków socjalnych

Resort edukacji zdecydował się na stopniowe odejście od przyznawania dodatków socjalnych takich jak: dodatek mieszkaniowy, prawo do lokalu mieszkalnego, użytkowania działki gruntu szkolnego oraz zasiłku na zagospodarowanie. Nauczycielom nadal będzie przysługiwał dodatek wiejski, lecz jego wysokość będzie ustalona w Karcie Nauczyciela na poziomie 10% kwoty bazowej z roku 2013 r.

Nauczyciele, którym już przyznano wygaszane dodatki socjalne, zachowają do nich prawo.

Dodatek uzupełniający - nowe zasady liczenia

Zasady naliczania i wypłacania jednorazowego dodatku uzupełniającego zostaną uelastycznione tak, by wynagrodzenia nauczycieli miały charakter bardziej motywujący. Pula środków przeznaczonych na dodatki uzupełniające nauczycieli będzie mogła być dzielona na wszystkich nauczycieli, a nie jak dotychczas w ramach danego stopnia awansu zawodowego. Ponadto do podstawy jednorazowego dodatku uzupełniającego będzie wliczany także dodatek wiejski.

Pula środków na wynagrodzenia nauczycieli nie zostanie zmniejszona, lecz zmieni się sposób wynagradzania nauczycieli. Zmiany te mają uelastycznić sposób wypłacania wynagrodzenia oraz tak je ukształtować, by motywowanie i wynagradzanie najlepszych nauczycieli było możliwe.

Wzmocnienie pozycji rodziców w awansie zawodowym nauczycieli

Do rozmów w sprawie Karty Nauczyciela zaproszono także przedstawicieli Forum Rodziców. Pani Elżbieta Piotrowska - Gromniak ze Stowarzyszenia Rodzice w Edukacji ocenia to jako przełomowy krok, bowiem rodzicom zależy na prestiżu zawodu nauczyciela, gdyż to daje gwarancję jakości edukacji. Niewiadomo jeszcze w jaki dokładnie sposób rodzice będą zaangażowani w procedurę uzyskiwania stopni awansu zawodowego, lecz planowane jest by albo uczestniczyli w posiedzeniach komisji w roli obserwatorów (bez prawa głosu) albo wchodzili w skład poszczególnych komisji w roli jej członków (z prawem głosu).

Zdaniem reprezentantów rodziców, spowoduje to, że awans zawodowy nauczyciela nie będzie tylko formalnością opartą na złożonej dokumentacji, lecz będzie opierał się na całokształcie pracy zawodowej, w tym na tym, jak pracuje z uczniami.

Za miesiąc konkretne propozycje

Powyższe propozycje są owocem 10. spotkań resortu edukacji z przedstawicielami związków zawodowych nauczycieli i samorządów na temat zmian w Karcie Nauczyciela. W przeciągu miesiąca ministerstwo ma przedstawić projekt założeń do nowej Karty Nauczyciela (projekt ten miał być gotowy już w grudniu). Dopiero w nim powyższe plany zostaną sprecyzowane i poddane konsultacjom społecznym. Po otrzymaniu tego dokumentu, strona samorządowa, która niewątpliwie najmniej wywalczyła w czasie rozmów o Karcie, przedstawi wspólne stanowisko co do planowanych zmian.

Wszystkim stronom rozmów o Karcie zależy, by jak najszybciej dojść do porozumienia i sporządzić projekt ustawy, jednakże trzeba liczyć się z tym, że na ostateczne propozycje poczekamy kilka miesięcy.

O przebiegu rozmów nt. Karty Nauczyciela przeczytasz w artykułach: