Rozpatrywanie odwołania od zawieszenia na posiedzeniu niejawnym niezgodne z Konstytucją?

Sprawa dotyczy dyrektora szkoły, który został zawieszony w obowiązkach służbowych przez organ prowadzący. Dyrektor odwołał się od tego zawieszenia, niemniej jednak komisja dyscyplinarna zawieszenie podtrzymała. Następnie złożył zażalenie na postanowienie komisji dyscyplinarnej. Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna dla Nauczycieli przy Ministrze Edukacji Narodowej utrzymała jednak zaskarżone postanowienie komisji I instancji w mocy.

W związku z tym dyrektor zaskarżył przepisy dotyczące niejawności tego postępowania do Trybunału Konstytucyjnego.

Przystępując do postępowania, Rzecznik Praw Obywatelskich zażądał stwierdzenia niekonstytucyjności art. 85t ust. 6 i 10 Karty Nauczyciela w zakresie, w jakim dopuszcza rozpatrywanie przez właściwe komisje dyscyplinarne odwołania lub zażalenia w przedmiocie zawieszenia nauczyciela w obowiązkach służbowych na posiedzeniu niejawnym (bez udziału obwinionego lub jego obrońcy). W ocenie RPO przepisy te są niezgodne z art. 42 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

Rzecznik uważa, że postępowanie przez komisjami dyscyplinarnymi obu instancji jest ograniczone do rozpoznania środków zaskarżenia na posiedzeniach niejawnych. Pozbawia to możliwości udziału w sprawie obwinionego i jego obrońcy. W efekcie nauczyciel nie może złożyć wyjaśnień bezpośrednio przed stosownym organem, zarówno w trakcie podejmowania decyzji o zawieszeniu, jak i w toku postępowania odwoławczego. Jego uprawnienia ograniczają jedynie do pisemnego kwestionowania podjętych rozstrzygnięć. Nie może on wziąć czynnego udziału w postępowaniu. W ten sposób pozbawiony jest konstytucyjnego prawa do obrony w znaczeniu materialnym.

W ocenie RPO zapewnienie nauczycielowi możliwości czynnego udziału w posiedzeniach nie musi wiązać się z przedłużeniem postępowania dyscyplinarnego w sprawie zawieszenia. Wszak posiedzenie można zorganizować w ramach dotychczasowych terminów na rozpoznanie odwołania.

Dzięki takiemu rozwiązaniu komisja, która podejmie decyzję istotną w kontekście konstytucyjnej wolności wykonywania zawodu, miałaby bezpośredni kontakt z osobą, którą czasowo pozbawia tej wolności i mogła wysłuchać jej zdania.