Kolejny rok szkolny rozpoczynamy bez zmian w przepisach dotyczących organizacji lekcji etyki. W roku szkolnym 2012/2013 tylko 4,49% wszystkich szkół zapewniało lekcje etyki. Zdaniem MEN wynika to z powodu braku chętnych uczniów. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka - problem leży w przepisach, które należy zmienić.

Wyrok z 2010 roku nie wpłynął na polskie prawo oświatowe

2010 Europejki Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie Grzelak przeciw Polsce. Państwo Grzelakowie przez kilka lat bezskutecznie zabiegali o lekcje etyki dla syna. Ponieważ syn nie chodził na religię, na jego świadectwie w rubryce „religia/etyka” zamiast oceny wstawiano kreskę. Grzelakowie argumentowali, że w sytuacji w której lekcje etyki faktycznie nie są dostępne, takie świadectwo ujawnia poglądy religijne ich rodziny.

Trybunał orzekł, że Polska naruszyła zakaz dyskryminacji oraz wolność sumienia i wyznania. ETPCz uznał także, że Polska nie zapewniając lekcji etyki dyskryminuje uczniów niewierzących.

Brak oceny na świadectwie powoduje stygmatyzację

„W sytuacji, kiedy zajęcia z etyki nie są powszechnie dostępne informacja na świadectwie nie stanowi neutralnej informacji o udziale ucznia w zajęciach fakultatywnych, co stanowi naruszanie praw części uczniów. Rozwiązaniem tego problemu jest upowszechnienie zajęć z etyki” - mówi Dorota Pudzianowska, prawniczka HFPC. Zdaniem HFPC upowszechnienie lekcji etyki nie nastąpi bez zmiany regulacji prawnych.

Dopóki we wszystkich polskich szkołach polskie władze nie zapewnią realnej alternatywy dla katechezy rzymskokatolickiej, dopóty ocena z religii nie powinna się pojawiać się na świadectwach szkolnych, gdyż jest stygmatyzacją osób wyznania innego niż wyznanie rzymskokatolickie.

Należy upowszechnić lekcje etyki

Zdaniem Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, brak lekcji etyki w polskich szkołach jest w dużej mierze związany z wadliwymi rozwiązaniami prawnymi zawartymi przede wszystkim w rozporządzeniu MENiS z 1992 r. Przede wszystkim niewielka liczba uczniów korzystających z zajęć etyki jest wynikiem wysoko ustalonych progów minimalnej liczby uczniów, jaka jest wymagana dla zorganizowania lekcji etyki.

Ministerstwo Edukacji Narodowej zaproponowało wprowadzenie do szkół nauczania etyki w systemie e-learningu. Rozwiązanie to ogłoszone w 2012 r. jest na etapie koncepcyjnym. Z kolei z dokumentu rządowego przygotowanego dla sekcji wykonywania wyroków Komitetu Ministrów Rady Europy wynika, że wdrożenie e-learningu planowane jest dopiero na 2015 r.

Problem braku zmian w przepisach, mimo upływu 3 lat od wydania wyroku w sprawie Grzelak przeciwko Polsce poruszał też Rzecznik Praw Obywatelskich. Po nieefektywnej korespondencji z resortem edukacji, Rzecznik 3 lipca 2013 r. poprosił o interwencję premiera Donalda Tuska. Więcej na ten temat w artykule „RPO: Na świadectwach wciąż kreska z religii ujawnia odmienne wyznanie”.

Źródło:

Strona internetowa Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka (www.hfhr.pl)

Opracowanie: Anna Trochimiuk