Dyrektorzy dość często przydzielają okienka dla nauczycieli w ramach ich czasu pracy. Czy takie rozwiązania są zgodne z prawem? Tak, ale należy tu spełnić kilka warunków.

40 godzinny tygodniowy czas pracy nauczyciela

Czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. W ramach tego czasu pracy oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować:

zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz (pensum ewentualnie godziny ponadwymiarowe),
inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów;
zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.

W przypadku nauczyciela nie określa się dobowego wymiaru czasu pracy.

Okienka w czasie pracy nauczyciela

W tym miejscu warto odnieść się do tzw. okienek. Dyrektor ma prawo, tworząc plan lekcji i przydzielając poszczególne zajęcia nauczycielom, uwzględniać w tym planie wspomniane okienka. Przepisy prawa odnoszące się do czasu pracy nauczycieli nie definiują bowiem pojęcia „okienka”, nie określają też jego rozmiarów i limitów w przydzielaniu.

W czasie okienek nauczyciel nadal pozostaje w pracy i może realizować pozostałe zadania w ramach swojego czasu pracy. Wprawdzie ewidencjonowaniu podlega jedynie czas realizacji zajęć (pensum i godziny ponadwymiarowe). Oczywiście nie oznacza to, że w pozostałym czasie nauczyciel nie może być zobowiązany przez dyrektora do realizacji określonych zadań wpisujących się w pozostałe – poza dydaktycznymi – zadania nauczyciela.

Okienka mogą stanowić w istocie godziny, w trakcie których nauczyciel pozostaje do dyspozycji dyrektora. Są to wówczas godziny czasu pracy.

Uwaga na normy czasu pracy

Okienka nie są równoznaczne z wprowadzeniem przerywanego czasu pracy. Z drugiej strony ich przydział nie powinien powodować przekroczenia 40-godzinnej tygodniowej normy czasu pracy.

Norma ta w przypadku nauczycieli zatrudnionych w niepełnym wymiarze jest proporcjonalnie niższa, co może ograniczać stosowanie okienek.

Przydział okienek nie może też naruszać prawa do 11-godzinnego dobowego i 35-godzinnego tygodniowego odpoczynku. Co więcej, plan zajęć powinien uwzględniać równomierne obciążenie uczniów zajęciami w poszczególnych dniach tygodnia (§ 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach). Analogicznego przepisu brak w stosunku do nauczycieli, co jest zrozumiałe w świetle specyfiki ich czasu pracy.

Nie wolno dyskryminować za pomocą okienek

Z drugiej strony to, że dyrektor ma prawo w planie zajęć uwzględniać okienka, nie oznacza, iż może nadużywać swojego prawa w sposób dyskryminujący nauczyciela w stosunku do pozostałych nauczycieli, np.: przewidując w planie okienka codziennie tylko jednemu z nich.

Wioletta Wołek-Sarek