Za pracę nauczyciela wykonywaną w dniu wolnym od pracy należy udzielić czasu wolnego. Dotyczy to jednak wyłącznie prowadzenia zajęć w dniu wolnym od pracy. Przepisy Karty Nauczyciela nie wyjaśniają jednak, w jakim terminie udzielić dodatkowego dnia wolnego od pracy nauczycielowi. Zważywszy na niedawną uchwałę powiększonego składu Sądu Najwyższego odpowiedzi należy więc szukać w Kodeksie pracy, stosując rozwiązania takie, jak dla pozostałych pracowników szkoły. Wyjaśnienie tego problemu w Portalu Oświatowym.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Czy nauczycielowi przysługuje dzień wolny za pracę w dniu wolnym od pracy?
W jakich przypadkach nauczyciel może otrzymać czas wolny?
Jakie przepisy regulują ten obowiązek w Karcie Nauczyciela?
Jakie są zasady ustalania terminu dodatkowego dnia wolnego?
Co na ten temat mówi Kodeks pracy i orzecznictwo Sądu Najwyższego?

Dodatkowy dzień wolny od pracy nauczyciela tylko za realizację zajęć w dniu wolnym

Nauczycielowi należy się dzień wolny od pracy, jeżeli realizował zajęcia:

dydaktyczne,
wychowawcze,
opiekuńcze

w dniu wolnym od pracy (art. 42c ust. 3 Karty Nauczyciela).

Inny dzień wolny za pracę w sobotę lub niedzielę otrzymuje nauczyciel jedynie wówczas, gdy realizuje zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze w dniu wolnym od pracy.

Z kolei za pracę w święto przypadające poza dwoma dniami w tygodniu wolnymi od pracy nauczyciel otrzymuje inny dzień wolny od pracy (art. 42c ust. 4 Karty Nauczyciela).

Dzień wolny dla nauczyciela do końca okresu rozliczeniowego

Przepisy Karty Nauczyciela nie określają jednak, w jakim terminie nauczycielowi należy udzielić dnia wolnego za pracę w dniu wolnym od pracy. W związku z powyższym należy w tym zakresie stosować przepisy Kodeksu pracy. Stanowisko takie można wyprowadzić także z niedawnej uchwały powiększonego składu Sądu Najwyższego z 26 lutego 2025 r. III PZP 3/24. Z tezy zaprezentowanej przez SN w tej uchwale wynika, że przepisy Kodeksu pracy należy stosować odpowiednio wobec nauczycieli w sprawach nieuregulowanych w Karcie Nauczyciela i dotyczy to także czasu pracy.

Przeczytaj także: Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych nauczyciela – echa uchwały Sądu Najwyższego

Dodatkowy dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego

Przepisy Kodeksu pracy przewidują, że pracownikowi, który wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy. Ten dzień jest udzielany pracownikowi do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym. (art. 151³ Kodeksu pracy).

Okres rozliczeniowy dla nauczycieli w regulaminie pracy

Rozwiązania te należy zastosować odpowiednio wobec nauczycieli. Karta Nauczyciela nie przewiduje wymiaru okresu rozliczeniowego dla nauczycieli. Zgodnie z art. 150 § 1 Kodeksu pracy systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy ustala się w układzie zbiorowym pracy, w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy. Aby zatem odpowiedzieć na pytanie, ile trwa okres rozliczeniowy dla nauczycieli i w jakim terminie udzielić im dodatkowego dnia wolnego od pracy, należy sprawdzić treść regulaminu pracy szkoły lub placówki oświatowej.

Okres rozliczeniowy przyjęty w regulaminie pracy obowiązuje zarówno nauczycieli jak i pracowników niepedagogicznych.

Jeśli nie dzień wolny, to wynagrodzenie

Udzielenie dnia wolnego w zamian za pracę w dniu wolnym od pracy powinno nastąpić do końca okresu rozliczeniowego. Jeżeli dyrektor nie udzielił dnia wolnego, obowiązany jest wypłacić wynagrodzenie za każdą godzinę pracy przepracowaną w dniu wolnym od pracy, obliczoną jak godziny ponadwymiarowe (§ 10 rozporządzenia MENiS z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy).

dr Dariusz Dwojewski