Najważniejsze zmiany w oświacie w roku szkolnym 2013/2014

W roku szkolnym 2013/2014 naukę we wszystkich typach szkół rozpocznie 4 615 tys. uczniów, tj. o ok. 45 tys. mniej niż w roku ubiegłym. Największy spadek występuje w szkołach ponadgimnazjalnych. Nowy rok rozpocznie w nich do 1 315 tys. uczniów. Liczba uczniów w gimnazjach spadnie o ok. 20 tys. i będzie wynosić 1 140 tys. uczniów. Na ubiegłorocznym poziomie pozostanie liczba uczniów w szkołach podstawowych - ok. 2 160 tys. „Spodziewamy się natomiast wzrostu liczby dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym - z 1 216 tys. do 1 275 tys.” - zapowiada Ministerstwo Edukacji Narodowej.

Jest to drugi rok wdrażania zmian programowych i organizacyjnych w szkołach ponadgimnazjalnych. Ich celem jest podniesienie jakości kształcenia oraz lepsze przygotowanie młodzieży do życia we współczesnym społeczeństwie poprzez rozwijanie kompetencji kluczowych, zróżnicowanie form kształcenia ogólnego i zawodowego oraz dostosowanie ich do zmian zachodzących na rynku pracy. W trakcie całego cyklu kształcenia uczniowie powinni zdobyć kompetencje kluczowe, na które składają się:

• wiedza,
• umiejętności i
• postawy pozwalające na świadome funkcjonowanie w życiu społeczno-gospodarczym.

Od 1 września 2013 r. nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego (określona w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół) będzie obowiązywać w klasach pierwszych i drugich szkół ponadgimnazjalnych (liceum ogólnokształcącego, technikum i zasadniczej szkoły zawodowej). Zgodnie ze zmianami programowymi i organizacyjnymi, które obowiązują od 1 września 2012 r., uczeń liceum ogólnokształcącego wybiera od 2 do 4 przedmiotów ujętych w podstawie programowej kształcenia ogólnego w zakresie rozszerzonym. Co najmniej jednym z tych przedmiotów powinna być: historia, geografia, biologia, chemia lub fizyka. Uczniowie, którzy nie będą realizowali w zakresie rozszerzonym przedmiotu historia, będą zobowiązani realizować przedmiot uzupełniający historia i społeczeństwo. Uczniowie, którzy nie będą realizowali w zakresie rozszerzonym przedmiotu geografia, biologia, chemia lub fizyka, będą zobowiązani realizować przedmiot uzupełniający przyroda.

Takie rozwiązanie gwarantuje, że równolegle ze zwiększeniem roli nauczania przedmiotów rozszerzonych zostanie zachowana równowaga pomiędzy nauczaniem przedmiotów ścisłych i humanistycznych. Organizacja nauczania w liceum jest w większym stopniu dostosowana do indywidualnych zainteresowań uczniów, co pozwoli im lepiej przygotować się do egzaminu maturalnego i studiów. Zadaniem LO jest takie harmonijnie połączenie wykonywania obu tych zadań, aby każdy jego absolwent miał opanowane wiadomości i posiadał umiejętności ze wszystkich przedmiotów, co najmniej w zakresie podstawowym, a także był przygotowany do zdawania egzaminu maturalnego, w tym z wybranych przedmiotów rozszerzonych, co znacząco zwiększy jego szansę na podjęcie studiów na wybranej uczelni i kierunku.

Uczeń technikum będzie miał możliwość wyboru 2 przedmiotów ujętych w podstawie programowej kształcenia ogólnego w zakresie rozszerzonym. Jednym z nich powinna być geografia, biologia, chemia, fizyka lub matematyka. Uczniowie technikum są obowiązani realizować przedmiot uzupełniający historia i społeczeństwo, chyba że realizują w zakresie podstawowym przedmiot historia. Uczeń, który realizuje w zakresie rozszerzonym przedmioty historia i matematyka, jest obowiązany realizować przedmiot uzupełniający przyroda. Natomiast przedmioty obowiązkowe takie, jak język polski, języki obce nowożytne, matematyka, wychowanie fizyczne, uczniowie obu typów szkół będą realizowali w całym okresie kształcenia.

Minister edukacji narodowej, określiła podstawowe kierunki realizacji przez kuratorów oświaty polityki edukacyjnej państwa, w szczególności zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego. W dokumencie, który jest podstawą do planowania w roku szkolnym 2013/2014 działań przez organy nadzoru pedagogicznego i placówki doskonalenia nauczycieli wskazano:

1. Wspieranie rozwoju dziecka młodszego w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego.
2. Podniesienie jakości kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych.
3. Działania szkoły na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa uczniów.
4. Kształcenie uczniów niepełnosprawnych w szkołach ogólnodostępnych.

Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa mają znaczenie także dla planowania pracy przez placówki doskonalenia nauczycieli. Zadaniem tych placówek (po zmianie przepisów w październiku 2012 r.) jest organizowanie i prowadzenie doskonalenia zawodowego nauczycieli, m.in. w zakresie wynikającym z kierunków polityki oświatowej państwa oraz wprowadzanych zmian w systemie oświaty. W roku szkolnym 2013/2014 mają zatem obowiązek udostępnienia nauczycielom oferty doskonalenia obejmującej zagadnienia najistotniejsze z punktu widzenia realizowanej polityki edukacyjnej.

Od 1 września 2013 roku zaczynają obowiązywać nowe wymagania wobec szkół i placówek, których poziom spełniania wymagań jest ustalany w procesie ewaluacji zewnętrznej (rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 10 maja 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego). W przypadku ustalenia (po 1 września 2013 r.) w wyniku ewaluacji zewnętrznej przeprowadzanej w szkole, spełniania wskazanych w rozporządzeniu wymagań na poziomie E, organ sprawujący nadzór pedagogiczny jest zobowiązany do przeprowadzenia w tej szkole ewaluacji całościowej, w terminie nieprzekraczającym 3 lat od dnia przekazania dyrektorowi szkoły/placówki raportu z ewaluacji.

Ulega też sposób realizacji niektórych zadań dyrektora szkoły i placówki związanych ze sprawowaniem nadzoru pedagogicznego. W szczególności dotyczy to zawartości planu nadzoru pedagogicznego, np. zamiast uwzględniania w planie nadzoru pedagogicznego tematyki szkoleń i narad nauczycieli, na rok szkolny 2013/2014 i następne lata dyrektor ma obowiązek zaplanowania zakresu wspomagania nauczycieli w realizacji ich zadań.

W nowym roku szkolnym będą kontynuowane zmiany w zakresie wspomagania pracy szkół i placówek. Placówki doskonalenia nauczycieli, poradnie psychologiczno-pedagogiczne oraz biblioteki pedagogiczne będą przystosowywały swoją pracę do nowych wymagań, których realizacja będzie obowiązywać od 1 stycznia 2016 r., określonych w rozporządzeniach Ministra Edukacji Narodowej:

• z 26 października 2012 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli,
• z 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych,
• z 28 lutego 2013 r. roku w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych bibliotek pedagogicznych.

W roku szkolnym 2013/2014 nauczyciele będą mieli więcej możliwości unowocześnienia pracy szkół dzięki nowym lub udoskonalonym źródłom korzystania z interaktywnych materiałów edukacyjnych do każdego szczebla nauczania.

W pierwszym roku wdrażania pilotażowego programu „Cyfrowa szkoła” dyrektorzy szkół i przedstawiciele organów prowadzących dołożyli wielu starań, aby zaopatrzyć szkoły w nowoczesny sprzęt komputerowy i przygotować je do wykorzystywania nowoczesnych technologii. Na ukończeniu są prace nad testową wersją e-podręcznika do matematyki, a osiemnaście podręczników do czternastu przedmiotów będzie gotowych do końca czerwca 2015 roku.

Od września 2013 roku unowocześnia swoje oblicze portal Scholaris, platforma internetowa wspierająca system edukacji. Rusza także nowa odsłona Portalu Edukacyjnego Telewizji Polskiej - projektu tworzonego we współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej. Portal jest nowym interaktywnym narzędziem TVP, skierowanym do uczniów szkół podstawowych, a docelowo - do uczniów na wszystkich etapach edukacji szkolnej.

Źródło:

• Strona internetowa Ministerstwa Edukacji Narodowej (www.men.gov.pl)