1 września 2022 r. w życie wejdzie podpisana właśnie przez Prezydenta nowa ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. Da ona możliwość wymierzania dodatkowych kar uczniom m.in. za przejawy demoralizacji. Kary będzie mógł wymierzyć dyrektor, ale po spełnieniu odpowiednich warunków. Więcej na ten temat w artykule.

Za co dyrektor będzie mógł ukarać ucznia

Nowe rodzaje kar będą mogły być wymierzone w przypadku, gdy nieletni uczeń:

wykazuje przejawy demoralizacji,
dopuścił się czynu karalnego na terenie szkoły

na terenie szkoły lub w związku z realizacją obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki.

Dyrektor będzie mógł zastosować jedną z kar (a właściwie środków oddziaływania wychowawczego, bo tak je określa ustawa), jeżeli w danych okolicznościach uzna to za wystarczające.

Nie obejdzie się bez zgody rodziców i samego ucznia

Co istotne, do zastosowania kary niezbędne będzie uzyskanie zgody:

rodziców albo opiekuna nieletniego,
samego nieletniego

W tym sensie kary nie będą przymusowe. Staną się one egzekwowalne dopiero po uzyskaniu tych zgód i ich wymierzeniu.

W braku takich zgód dyrektor będzie musiał zawiadomić o zachowaniu ucznia sąd rodzinny.

To powoduje, że nowe rozwiązania mają charakter opcjonalny. Są jedynie dodatkowym narzędziem, z którego dyrektor może, ale nie musi skorzystać.

Nie zawsze będzie można stosować nowe środki

Kary nie zawsze będzie można stosować, gdy nieletni dopuścił się czynu zabronionego wyczerpującego znamiona:

przestępstwa ściganego z urzędu,
przestępstwa skarbowego.

W takim przypadku konieczne będzie niezwłoczne:

zawiadomienie sądu rodzinnego lub Policji,
podjęcie niezbędnych czynności, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu zabronionego.

6 rodzajów kar

W ustawie przewidziano rodzaje środków oddziaływania wychowawczego, które będzie mógł zastosować dyrektor.

Pouczenie	Wskazuje się nieletniemu niezgodności jego zachowania z obowiązującymi przepisami, (w tym również ze statutem szkoły). Podaje się przy tym naruszone przepisy. Przykład § 40 ust. 2 pkt 3 Statutu szkoły obliguje ucznia do dbania o schludny wygląd. W przypadku niespełniającego tych standardów ubioru ucznia dyrektor będzie mógł go pouczyć, wskazując przy tym ww. przepis statutu.
Ostrzeżenie ustne	Dokonuje się pouczenia, ale także wskazuje, że w przypadku ponownego niepożądanego zachowania zastosowane będą dalej idące środki (w tym zawiadomienie sądu rodzinnego).
Ostrzeżenie na piśmie
Przeproszenie pokrzywdzonego	Takie rozwiązanie będzie można zastosować, gdy inna osoba (np. uczeń, nauczyciel) została pokrzywdzona w wyniku zachowania nieletniego. Przykład Uczeń wulgarnie odniósł się do innego ucznia. Dyrektor zobligował go do jego przeproszenia
Przywrócenie stanu poprzedniego	Chodzi o usunięcie skutków naruszenia. Przykład W przypadku malowania po ścianach uczeń może zostać zobligowany do usunięcia napisów.
Wykonanie określonych prac porządkowych na rzecz szkoły	Rodzaj prac porządkowych będzie określał dyrektor szkoły. Przykład Uczniowi nakazano posprzątanie śmieci z placu szkolnego

Niezależnie od przedstawionych środków dyrektor będzie mógł również zastosować kary przewidziane w statucie szkoły.

Wprawdzie zastosowanie jednej z tych kar nie spowoduje automatycznie umorzenia postępowania w sprawie nieletniego przed sądem, niemniej jednak w praktyce sąd będzie mógł wziąć taką karę pod uwagę.