Sprzęt elektroniczny, komputery czy tablice multimedialne dla szkoły w zamian za wybór podręcznika konkretnego wydawcy - to łapówki, które z jednej strony ograniczają prawo nauczycieli do wyboru podręcznika, a z drugiej zobowiązują rodziców do zakupu droższych książek. Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do resortu edukacji, by uczuliła dyrektorów szkół na takie praktyki.

Wybór podręcznika - wyborem nauczyciela

Nauczyciel wybiera podręcznik spośród podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego (art. 22a ust. 1 UoSO i art. 12 ust. 2 KN). Nauczyciel powinien mieć prawo wyboru tego spośród z nich, który najlepiej odpowiada potrzebom i możliwościom uczniów, a także metodom nauczania.

Dyrektor nie ma prawa ingerować w wybór podręcznika przez nauczyciela.

Szkoła powinna umożliwiać korzystanie z używanych podręczników

Przepisy ustawy o systemie oświaty nakładają na dyrektora szkoły obowiązek umożliwiania obrotu używanymi podręcznikami na terenie szkoły (art. 22b UoSO). Choć nie jest określone w jaki sposób dyrektor ma realizować ten obowiązek, bez wątpienia wykluczone jest podejmowanie działań przeciwnych tj. takich, które zmuszają rodziców do zakupu nowych książek.

Niektóre umowy z przedstawicielami wydawnictw zawierają zobowiązanie do zakupu nowych książek, co ogranicza możliwość zakupu książek używanych.

Problem dotyczy wielu placówek w kraju

Rzecznik Praw Obywatelskich, powołując się na liczne skargi, które do niego napływają zwraca uwagę na nieuczciwe praktyki wydawców podręczników. Grupy rodziców oraz organizacje społeczne występujące z wnioskami o udostępnienie umów zawieranych przez szkoły (w trybie dostępu do informacji publicznej) wskazują, że wiele placówek w całym kraju przyjmuje kosztowne prezenty (tablice multimedialne, komputery) w zamian za wybór podręczników konkretnego wydawcy.

Podpisanie przez dyrektora umowy z wydawnictwem, w świetle obowiązujących przepisów, nie może ograniczać prawa nauczyciela do wyboru podręczników.

Przepisy są dobre, ale źle stosowane

Zdaniem Rzecznika przepisy prawa oświatowego są prawidłowo skonstruowane, tj. dają nauczycielom prawo wyboru podręcznika bez ingerencji dyrektora szkoły. Jednakże praktyka ich stosowania sprawia, że prawo to jest w rzeczywistości ograniczone.

Rzecznik apeluje, by resort edukacji, zwrócił uwagę kuratoriom oświaty na praktyki szkół dotyczące wyboru podręczników.

Przypomnijmy, że Ministerstwo Edukacji na swojej stronie internetowej w tym roku opublikowało komunikat, w którym uczulało nie bezprawne praktyki wydawnictw. Treść komunikatu znajdziesz w artykule „MEN: Wybierając podręcznik można popełnić przestępstwo!”

Źródło: