Co do zasady dostęp do informacji publicznej jest bezpłatny. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy podmiot zobowiązany do udzielenia informacji poniósł dodatkowe koszty w związku ze sposobem udostępnienia informacji wskazanym przez wnioskodawcę lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku. Tak ogólnikowa regulacja dotycząca pobierania opłat za uzyskanie informacji publicznej budzi wątpliwości RPO i MAiC.

RPO: niesprecyzowane „dodatkowe koszty” i zbyt duża swoboda organów

Wątpliwości Rzecznika budzi uzależnienie pobrania opłaty od wnioskodawcy wyłącznie od oceny organu zobowiązanego do udzielenia informacji. Ponadto ustawa nie przewiduje wydania w tym zakresie decyzji administracyjnej. Rzecznik nie neguje potrzeby pobierania opłaty za udostępnianie informacji, jeżeli forma w jakiej wnioskodawca domaga się udzielenia informacji wiąże się z koniecznością poniesienia szczególnie wysokich kosztów przez organ. Nałożenie opłaty prowadzi jednak do ograniczenia konstytucyjnego prawa dostępu do informacji publicznej. W związku z tym wymagane jest wprowadzenie regulacji, która precyzyjnie zdefiniuje, czym są "dodatkowe koszty" oraz umożliwi kontrolę nad decyzjami organów w tej materii. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji o rozważenie przedstawionych uwag i poinformowanie o zajętym stanowisku.

MAiC: Wiemy, że przepisy są do poprawy

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji w odpowiedzi na wystąpienie RPO, poinformował, że problematyka:

opłat za udostępnianie informacji publicznej,
niejednolitość stosowania przepisu dotyczącego możliwości pobrania opłaty za udostępnienie tej informacji,
braku ustawowego określenia formy, w jakiej organ zobowiązany informuje o konieczności i wysokości wniesienia opłaty

znane są Ministerstwu Administracji i Cyfryzacji.

Również w ocenie Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji istnieje potrzeba reformy zasad dostępu do informacji publicznej.

Źródło:

Wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Administracji i Cyfryzacji w sprawie zgodności z Konstytucją art. 15 ustawy o dostępie do informacji publicznej w zakresie określania opłat za udostępnienie informacji publicznej z 3 lipca 2012 r., RPO/702363/12/I/116.1 RZ
Odpowiedź na ww. wystąpienie z 3 sierpnia 2012 r.

Opracowanie: Anna Trochimiuk