Włączenie gimnazjum do szkoły podstawowej – obowiązki dyrektorów

Zarządzanie szkołami w  okresie przejściowym i przeprowadzenie w nich procesu przekształceń należy do dyrektorów szkół obecnego systemu. Dyrektorzy powinni przygotować szkoły do prowadzenia działalności w zmienionych warunkach. Zgodnie z przepisami dyrektor szkoły podstawowej po włączeniu gimnazjum staje się dyrektorem ośmioletniej szkoły podstawowej, w której prowadzi się klasy dotychczasowego gimnazjum, a dyrektor dotychczasowego gimnazjum będzie wicedyrektorem ośmioletniej szkoły podstawowej (art. 238 ust. 1 i 2 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe).

Obydwaj dyrektorzy mieli obowiązek opracować arkusz organizacji szkoły na rok szkolny 2017/2018, z wyłączeniem klasy I, do której w tym roku szkolnym nie należy przeprowadzać postępowania rekrutacyjnego (art. 127 ust. 4 ustawy wprowadzającej). Taka sama zasada obowiązywać będzie przy opracowaniu arkuszy organizacji na rok szkolny 2018/2019 albo 2019/2020 (art. 323 ustawy wprowadzającej).

Do obowiązków administracyjnych dyrektora szkoły należy m.in. właściwe prowadzenie i przechowywanie dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej, obejmującej wszystkie dokumenty, które ją stanowią. Jednym z nich jest księga uczniów. Należy w niej odnotować datę ukończenia szkoły albo datę i przyczynę opuszczenia szkoły przez ucznia (§ 6 ust. 2 rozporządzenia MEN z 29 sierpnia 2014 r.). W przypadku uczniów dotychczasowego gimnazjum:

• będą oni kontynuować naukę w klasach prowadzonych w szkole podstawowej albo
• staną się uczniami klasy VII, jeśli w roku szkolnym 2016/2017 nie otrzymali promocji do klasy II, z tym że po uzgodnieniu z organem prowadzącym dyrektor gimnazjum może wskazać mu inną szkołę, w której będzie realizował obowiązek szkolny.

Jeśli dokumentacja włączanego do szkoły podstawowej gimnazjum zachowuje praktyczne znaczenie dla potrzeb tej szkoły, powinna być przekazana dyrektorowi ośmioletniej szkoły podstawowej. Sposób i termin jej przekazania może wynikać z postanowień lub wytycznych organu prowadzącego, dokonującego zmian organizacyjnych, albo z ustaleń przyjętych przez dyrektorów obydwu szkól, którzy będą ze sobą współpracować z dniem rozpoczęcia działalności przez nową szkołę.

W uchwałach w sprawie dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego, podejmowanych przez samorządy powinny być określone m.in. warunki włączania dotychczasowych gimnazjów do innych szkół. W przypadku gdy szkoła utworzona poprzez włączenie gimnazjum do szkoły podstawowej rozpoczyna działalność 1 września 2017 r., nie należy stosować przepisów art. 59 ustawy o systemie oświaty (art. 129 ust. 14 ustawy wprowadzającej). Oznacza to, że dokumentacji nie przekazuje organowi prowadzącemu i kuratorowi oświaty (art. 59 ust. 3 ustawy o systemie oświaty).

Gimnazjum włączane 1 września 2017 r. do szkoły podstawowej prowadzi działalność do 31 sierpnia. Akty prawne regulujące działanie nowego SIO wskazują, że w odróżnieniu od starego praca z nowym SIO ma charakter ciągły i w związku z tym do zakończenia jego działalności dyrektor powinien wykonywać obowiązki związane z przekazywaniem danych.

Aby szkoła mogła normalnie funkcjonować, potrzebuje majątku trwałego, wyposażenia i pomocy dydaktycznych. Zapewnienie szkole właściwych warunków materialnych jest ustawowym obowiązkiem organu prowadzącego (art. 5 ust. 7 ustawy o systemie oświaty, a od 1 września 2017 r. art. 10 ustawy – Prawo oświatowe).

Szkoła jako jednostka organizacyjna samorządu terytorialnego nie dysponuje własnym majątkiem, a ma na ogół w zarządzie mienie komunalne oddane w trwały zarząd dyrektorowi szkoły, na jego wniosek. Trwały zarząd jest formą prawną władania nieruchomością przez jednostkę organizacyjną, w tym przypadku przez szkołę (art. 43 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami). Odpowiedzialność za powierzony majątek ponosi dyrektor szkoły i jako kierownik samorządowej jednostki budżetowej ma obowiązek gospodarowania nim w sposób racjonalny i oszczędny oraz utrzymywania mienia w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem normalnego zużycia.

Do rozpoczęcia działalności przez nową szkołę za majątek gimnazjum odpowiada jego dyrektor. Trwały zarząd wygasa z upływem okresu, na który został ustanowiony, albo na skutek wydania decyzji właściwego organu o jego wygaśnięciu. Po włączeniu gimnazjum do szkoły podstawowej nieruchomość staje się zbędna na cel określony w decyzji o ustanowieniu trwałego zarządu. Prawo do korzystania z nieruchomości należących do dotychczasowego gimnazjum może być przeniesione na dyrektora nowej szkoły. Będzie się to łączyło z koniecznością wypełniania szeregu obowiązków, takich jak:

• prowadzenie książki obiektu budowlanego,
• posiadanie dokumentacji technicznej,
• prowadzenie przeglądów okresowych obiektów,
• posiadanie instrukcji bezpieczeństwa pożarowego,
• utrzymaniem czystości i porządku na terenie nieruchomości.

Sprawy dotyczące majątku gimnazjum należałoby uregulować we współpracy z organem prowadzącym, uwzględniając jego zadania i kompetencje określone w art. 45 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. oraz art. 10 ustawy – Prawo oświatowe.

Organ prowadzący może postanowić, że mienie ruchome włączanej szkoły stanie się w całości mieniem ośmioletniej szkoły podstawowej, a mienie nieruchome przejmie ona w całości w trwały zarząd. Objęcie nieruchomości w trwały zarząd następuje na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego.

Dyrektor gimnazjum przygotuje się do wprowadzanych zmian, jeśli do czasu zakończenia działalności gimnazjum, tj. do 31 sierpnia 2017 r., w ramach swoich zadań i kompetencji będzie:

• nadzorować właściwe prowadzenie i przechowywanie całej dokumentacji przebiegu nauczania (§ 27 rozporządzenia MEN z 24 sierpnia 2014 r.), 
• przekazywać do nowego SIO dane w sposób ciągły, w terminach określonych w ustawie o systemie informacji oświatowej (art. 30 ustawy) i rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu danych dziedzinowych gromadzonych w systemie informacji oświatowej oraz terminów przekazywania niektórych danych do bazy danych systemu informacji oświatowej (§ 29 i 30 ww. rozporządzenia),
• zarządzać powierzonym mieniem zgodnie z przepisami ustawy o finansach publicznych (art. 68 i 69 ustawy z 27 sierpnia 2009 r.).

Do obowiązków dyrektora gimnazjum należy także:

• powiadomienie nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami o wprowadzanych w szkole zmianach, przekazanie informacji, że stają się nauczycielami/pracownikami szkoły nowego systemu – termin na przekazanie informacji upłynął 15 maja (art. 226 ust. 3 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe),
• uregulowanie spraw kadrowych z zastosowaniem rozwiązań przewidzianych dla nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami w okresie przejściowym (art. 226 ust. 4, 5 i 6 ustawy wprowadzającej),
• współpraca z dyrektorem szkoły podstawowej, do której zostaje włączone gimnazjum w przygotowaniu arkusza organizacji szkoły (art. 323 ustawy wprowadzającej).