9 lipca 2012 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że nieuwzględnienie okresu urlopu macierzyńskiego, jako umożliwiającego nabycie prawa trzynastki w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego w danym roku jest niezgodne z Konstytucją! Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw. Jednakże tę lukę w prawie może uzupełnić tylko nowelizacja przepisów.

RPO i MPiPS widzą potrzebę zmiany przepisów o trzynastkach

W styczniu RPO zwrócił się do resortu z wnioskiem o doprecyzowanie przepisów o trzynastkach. RPO zasygnalizował niejednoznaczne rozumienie pojęcia „przepracowania” okresu wymaganego do nabycia prawa do trzynastki, co stwarza problemy z ustaleniem kręgu osób uprawnionych do dodatkowego wynagrodzenia rocznego. Ministerstwo Pracy zgodziło się z opinią Rzecznika, jednakże kierunek zmian przepisów wiązało m.in. z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego, które miało zapaść w sprawie P 59/11.

TK uznał przepisy o trzynastkach za niekonstytucyjne

Pytanie prawne przedstawione Trybunałowi Konstytucyjnemu dotyczyło powództwa o przyznanie dodatkowego wynagrodzenia rocznego w sytuacji, gdy pracownica nie przepracowała efektywnie co najmniej pół roku w związku z przebywaniem na urlopie macierzyńskim. Pytający Sąd wyraził wątpliwość, czy pominięcie okresu urlopu macierzyńskiego, jako umożliwiającego nabycie prawa do takiego wynagrodzenia w sytuacji faktycznego nieprzepracowania wymaganych przez ustawodawcę co najmniej 6 miesięcy w danym roku kalendarzowym u danego pracodawcy jest zgodne z konstytucją?

Zdaniem Trybunału nieuwzględnienie okresu urlopu macierzyńskiego, jako umożliwiającego nabycie prawa do tzw. trzynastej pensji w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego w danym roku jest niezgodne z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 71 ust. 2 Konstytucji.

Urlop macierzyński powinien zwalniać z konieczności wypracowania trzynastki

Ustawa o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym określa szereg okoliczności m.in. urlop wychowawczy, urlop dla poratowania zdrowia, które zwalniają pracownika z konieczności przepracowania co najmniej 6 miesięcy w danym roku do nabycia prawa do trzynastki (art. 2 ust. 3 ustawy). Trybunał Konstytucyjny uznał, że przepis ten ma charakter niepełny, bowiem pomija okres urlopu macierzyńskiego. Zdaniem TK „ustawodawca nie zrealizował konstytucyjnego nakazu zapewnienia szczególnej pomocy władz publicznych matkom przed i po urodzeniu dziecka, odczytywanego w kontekście konstytucyjnej zasady równości”.

Określając katalog wyjątków ustawodawca nie uwzględnił sytuacji pracownic będących matkami. Nie przewidział bowiem faktu wykorzystania przez pracownicę urlopu macierzyńskiego, a więc takiej przerwy w faktycznym wykonywaniu pracy, która nie tylko w pewnym wymiarze - co najmniej 14 tygodni po porodzie - ma charakter obligatoryjny, ale także w jednoznaczny sposób wiąże się z realizowaniem przez matkę prawa do szczególnej pomocy władz publicznych w okresie przed i po urodzeniu dziecka.

Czekamy na zmianę przepisów!

Wyrok Trybunały Konstytucyjnego jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw. O postępach prac nad zmianą ustawy o trzynastkach będziemy na bieżąco informować na łamach Portalu Oświatowego.