Z którymi związkami zawodowymi należy skonsultować projekt arkusza organizacyjnego

W nowym stanie prawnym arkusz organizacji szkoły i przedszkola opracowuje dyrektor szkoły i przedszkola, uwzględniając przepisy o ramowych planach nauczania, po zasięgnięciu opinii zakładowych organizacji związkowych będących jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego albo jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych wchodzących w skład organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, zrzeszających nauczycieli (art. 110 ust. 2 Prawa oświatowego).

Oznacza to, że uprawnione do opiniowania arkusza organizacyjnego szkoły będą tylko zakładowe organizacje związkowe, które są jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego albo jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych wchodzących w skład organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, zrzeszających nauczycieli.

Za reprezentatywne organizacje związkowe uznaje się ogólnokrajowe związki zawodowe, ogólnokrajowe zrzeszenia (federacje) związków zawodowych i ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe (konfederacje), które spełniają łącznie następujące kryteria:

• zrzeszają więcej niż 300 000 członków będących pracownikami;
• działają w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy rodzaj działalności jest określony w więcej niż w połowie sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce publicznej

(art. 23 ust. 2 ustawy o Radzie Dialogu Społecznego).

Faktycznie do organizacji reprezentatywnych należą trzy organizacje związkowe, tj. Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych oraz Forum Związków Zawodowych. Należy jednak zwrócić uwagę, że do tych organizacji mogą należeć inne związki zawodowe na zasadzie zawieranych porozumień. W takim wypadku organizacje te powinny pracodawcom przedstawić dokumenty potwierdzające prawo do zajmowania stanowiska w sprawie arkusza organizacyjnego.

Dyrektor nie jest natomiast zobowiązany do przedstawiania arkusza organizacyjnego szkoły wszystkim organizacjom reprezentatywnym, a jedynie tym, które mają status zakładowej (międzyzakładowej) organizacji związkowej. Są to te organizacje, które raz na kwartał przedstawiają pracodawcy informację o liczbie członków (art. 25¹ ust. 2, art. 34 ustawy z o związkach zawodowych). Nieprzedstawienie kwartalnej informacji o liczbie członków powoduje, że organizacji związkowej nie przysługują uprawnienia ustawowe, a pracodawca jest zwolniony z obowiązku współdziałania z taką organizacją (uchwała Sądu Najwyższego z 20 grudnia 2012  r. III PZP 7/12, wyrok Sądu Najwyższego z 25 sierpnia 2015  r. II PK 214/14).

Orzecznictwo:

• Uchwała Sądu Najwyższego z 20 grudnia 2012  r., III PZP 7/12.
• Wyrok Sądu Najwyższego z 25 sierpnia 2015  r. II PK 214/14.