Każdy pracownik każdej szkoły podlega odpowiedzialności karnej. Dotyczy to zarówno szkół i placówek publicznych jak i niepublicznych. Należy przy tym pamiętać, że na dyrektorze spoczywa obowiązek zawiadomienia o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa ściganego z urzędu.

3 kategorie przestępstw

Wyróżniamy przestępstwa:

ścigane z urzędu,
ścigane na wniosek,
prywatnoskargowe.

Dyrektor ma obowiązek zawiadomienia organów ścigania tj. prokuratora lub policji jedynie w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przez pracownika oświaty przestępstwa ściganego z urzędu. W niektórych przypadkach za zaniechanie zawiadomienia dyrektor sam może ponieść odpowiedzialność karną.

Najczęściej występujące przestępstwa pracowników oświaty

Jakie są to przestępstwa? Wymienianie wszystkich z nich jest bezcelowe, dlatego skoncentrujmy się na czynach zabronionych, które w praktyce mogą wystąpić w związku z wykonywaniem obowiązków w szkole.

Nazwa przestępstwa	Rodzaj przestępstwa
nieumyślne spowodowanie śmierci (art. 155 Kodeksu karnego) np. w wyniku wypadku podczas górskiej wycieczki	Przestępstwo ścigane z urzędu W przypadku przestępstwa ściganego z urzędu dyrektor musi zawiadomić o podejrzeniu popełnienia przestępstwa ściganego z urzędu prokuratora lub policję (art. 304 § 1 Kodeksu postępowania karnego)
spowodowanie ciężkiego (art. 156 Kodeksu karnego) lub średniego uszczerbku na zdrowiu (art. 157 § 1 Kodeksu karnego)
narażenie na niebezpieczeństwo, np. pozostawienie ucznia na wycieczce bez opieki, oddalenie się z resztą grupy (art. 160 § 2 Kodeksu karnego)
nieudzielenie pomocy w niebezpieczeństwie (art. 162 Kodeksu karnego)
zgwałcenie (art. 197 Kodeksu karnego)
seksualne wykorzystywanie zależności (art. 198 Kodeksu karnego)
seksualne wykorzystanie małoletniego − poniżej 15 lat (art. 200 Kodeksu karnego)
znęcanie się nad osobą nieporadną ze względu na jej wiek, stan psychiczny lub fizyczny (art. 207 § 1a Kodeksu karnego)
podrobienie lub przerobienie dokumentu (art. 270 Kodeksu karnego)
poświadczenie nieprawdy w dokumencie mającym znaczenie prawne, np. w dzienniku lekcyjnym (art. 271 Kodeksu karnego)
kradzież (art. 278 Kodeksu karnego)
przywłaszczenie (art. 284 Kodeksu karnego)
oszustwo, np. wyłudzenie świadczenia z ZFŚS w wyniku podania nieprawdziwych informacji o dochodzie (art. 286 Kodeksu karnego)
naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego podczas wykonywania lub w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych, np. nauczyciela (art. 222 Kodeksu karnego)
znieważenie funkcjonariusza publicznego, np. nauczyciela (art. 226 Kodeksu karnego)
zniszczenie cudzej rzeczy ruchomej (art. 288 Kodeksu karnego)	Przestępstwo ścigane na wniosek aby organa ścigania rozpoczęły postępowanie przygotowawcze, konieczny jest wniosek osoby pokrzywdzonej o ściganie; dyrektor nie podejmuje tu żadnych działań, chyba że doszło np. do zniszczenia mienia szkolnego (wtedy powinien złożyć wniosek o ściganie tego przestępstwa) W tym przypadku dyrektor co do zasady nie zawiadamia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.
groźba karalna (art. 190 Kodeksu karnego)
zniesławienie np. szkoły (art. 212 Kodeksu karnego)	Przestępstwo prywatnoskargowe zebranie materiału dowodowego oraz skierowanie sprawy na drogę sądową nie leży w gestii organów ścigania, a osoby, która została pokrzywdzona tym czynem; to pokrzywdzony składa zatem prywatny akt oskarżenia; dyrektor nie pełni tu żadnej roli W tym przypadku dyrektor nie zawiadamia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.
znieważenie (art. 216 Kodeksu karnego) z wyjątkiem znieważenia funkcjonariusza publicznego
naruszenie nietykalności cielesnej (art. 217 Kodeksu karnego) z wyjątkiem znieważenia funkcjonariusza publicznego
spowodowanie lekkiego uszczerbku na zdrowiu lub spowodowanie uszczerbku na zdrowiu nieumyślnie (art. 157 § 2−3 Kodeksu karnego)

Ustawa z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1444).

Pobierz aplikację „Twój Asystent”, stworzoną przez Ekspertów Portalu Oświatowego, i bądź na bieżąco z aktualnościami oświatowymi. Codziennie informujemy o ważnych dla Dyrektora szkoły terminach i wydarzeniach. Zawsze pod ręką będą dostępne porady wideo naszych Ekspertów, a zalogowani użytkownicy Portalu Oświatowego mogą zadać pytanie w naszej poradni. Pobierz aplikację >>

Michał Kowalski