W związku z trwającą epidemią zasady dotyczące praktycznej nauki zawodu bardzo się zmieniły. Okazuje się, że zmiany nie są łatwe ani dla uczniów, ani dla pracodawców. Sprawdzamy na przykładach, jakie są najczęściej pojawiające się pytania i problemy.

Można zaliczyć praktyki na podstawie odbytych już staży

1) Czy w związku z panującą sytuacją epidemiczną szkoła może zaliczyć praktyki na podstawie odbytych już staży lub dla uczniów drugorocznych praktyk zawodowych z ubiegłego roku?

Tak, zgodnie z zapisami rozporządzenia MEN z 12 sierpnia 2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 podczas trwającej pandemii można zaliczyć praktyki na podstawie odbytych staży oraz dla uczniów drugorocznych praktyk zawodowych z ubiegłego roku.

Problem pracodawców z 10-godzinnym odbywaniem praktyk

2) Jeżeli pracodawca nie chce przyjąć uczniów na 10h tygodniowo, lecz na 40, to czy można wyrazić zgodę? Pracodawca nie jest zainteresowany realizacją razem z uczniami żadnego projektu, ponieważ zakłóca mu to normalne funkcjonowanie firmy.

Nie. Zgodnie z zapisami § 2 rozporządzenia MEN z 24 listopada 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, zgodnie z którym: w przypadku szkół prowadzących kształcenie zawodowe, centrów kształcenia zawodowego oraz placówek kształcenia ustawicznego dyrektor odpowiednio szkoły, centrum lub placówki

może zorganizować zajęcia z zakresu praktycznej nauki zawodu w miejscu ich prowadzenia,
w wybranych dniach tygodnia,
w wymiarze nieprzekraczającym 10 godzin tygodniowo, o ile z programu nauczania zawodu lub programu nauczania danej formy pozaszkolnej nie wynika możliwość realizacji wybranych efektów kształcenia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (ust. 3h).

Zajęcia z zakresu praktycznej nauki zawodu mogą być prowadzone u pracodawców lub w indywidualnych gospodarstwach rolnych, o ile w podmiotach tych nie występują zdarzenia, które ze względu na aktualną sytuację epidemiologiczną mogą zagrozić zdrowiu uczniów (ust. 3i).

Zasady postępowania podczas pandemii obowiązują wszystkie szkoły oraz wszystkich pracodawców. Pracodawca nie może nie przestrzegać przepisów tylko dlatego, że zakłóca mu to normalne funkcjonowanie firmy. Wszystkim pandemia utrudnia funkcjonowanie, ale nikogo to nie upoważnia do łamania prawa.

Projekt edukacyjny – co z wynagrodzeniem nauczycieli

3) Czy może być realizowany w ramach praktyk zawodowych projekt edukacyjny pod opieką nauczycieli, a pozostałe 10h tygodniowo uczniowie mogą odbywać z zajęć praktycznych np. na warsztatach szkolnych? Jeżeli tak, to co z wynagrodzeniem takich nauczycieli?

Tak, takie postępowanie jest zgodne z zapisami ww. rozporządzenia. Nauczyciele są wynagradzani zgodnie z obowiązującymi ich stawkami – uczeń powinien wykonywać projekt pod nadzorem nauczyciela i z jego aktywną pomocą (poprzez formy stosowane przez szkołę w ramach kształcenia na odległość). Czas przewidziany na realizację danych zajęć nie powinien być dla nauczyciela czasem wolnym.

Nadzorując projekty swoich uczniów, nauczyciel nie powinien mieć problemów ze zrealizowaniem takiej liczby godzin, jaka wynika z realizacji praktyk zawodowych.

Zajęcia nadal w formie kształcenia na odległość

4) Czy jeżeli uczniowie realizują taką formę kształcenia praktycznego jak w punkcie 3, to czy mogą wówczas odbywać również pozostałe zajęcia np. ogólnokształcące zgodnie z tygodniowym podziałem godzin?

Tak, ale zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami – w formie kształcenia na odległość.

Inne rozwiązania przewidziane przez ustawodawcę

5) Jakie ewentualne inne rozwiązania przewidziane są przez ustawodawcę? Co wówczas z oceną szkolną praktyk zawodowych?

Możliwość realizowania praktyk zawodowych w formie projektu edukacyjnego wynika z zapisów § 4 ust. 1a rozporządzenia MEN z 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, zgodnie z którym w okresie ograniczenia funkcjonowania jednostki systemu oświaty praktyki zawodowe uczniów techników, szkół policealnych i branżowych szkół II stopnia mogą zostać zaliczone również w przypadku, gdy uczeń:

posiada doświadczenie w danym zawodzie lub realizował działania w zakresie wolontariatu, o którym mowa w ustawie z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2020 r. poz. 1057), których zakres i wymiar można zaliczyć na poczet realizacji praktyk zawodowych,
zrealizował staż zawodowy u pracodawcy lub przedsiębiorcy lub w indywidualnym gospodarstwie rolnym, w ramach regionalnych programów operacyjnych, o których mowa w ustawie z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. z 2019 r. poz. 1295 i 2020 oraz z 2020 r. poz. 1378), którego zakres i wymiar można zaliczyć na poczet realizacji praktyk zawodowych,
zrealizuje praktyki zawodowe w formie projektu edukacyjnego, we współpracy z pracodawcą lub osobą prowadzącą indywidualne gospodarstwo rolne, lub w formie wirtualnego przedsiębiorstwa.

Ocena musi zostać wystawiona na podstawie informacji o przebiegu realizacji i zależy od formy zrealizowania praktyk przez danego ucznia. Przepisy nie zawierają wytycznych w tej kwestii.