Już we wrześniu 2013 r. organy prowadzące otrzymają 504 mln złotych tzw. dotacji przedszkolnej. Pozwoli to na obniżenie opłat za pobyt dziecka w przedszkolu do 1 zł już od nowego roku szkolnego, a także umożliwi stopniowe zwiększanie liczby miejsc w przedszkolach, tak by w 2015 roku każdy czterolatek, a w 2017 roku także każdy trzylatek znalazł miejsce w przedszkolu.

Dodatkowe godziny w przedszkolu za 1 zł

Na tę zmianę czekali rodzice przedszkolaków, którzy dotychczas, w zależności od gminy, za dodatkowe godziny opieki w przedszkolu musieli płacić od 1 zł do kilku złotych. Od nowego roku szkolnego każda dodatkowa godzina pobytu dziecka w przedszkolu ponad bezpłatny wymiar ustawowy, finansowany przez gminę (co najmniej 5 godzin) będzie kosztowała maksymalnie 1 złoty. Nowe brzmienie ustawy o systemie oświaty umożliwia także gminom zwalnianie rodziców w całości lub części z opłat za korzystanie przez ich dzieci z wychowania przedszkolnego.

Dotychczasowe uchwały zachowują moc do 31 sierpnia 2014 roku

Od 1 września 2013 r. rada gminy:

określa wysokość opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego w prowadzonych przez gminę (nie wyższą niż 1 zł za każdą godzinę zajęć ponad bezpłatne 5 godzin)
może określić warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat.

Dotychczasowe uchwały rad gmin w tym przedmiocie zachowują moc do dnia wejścia w życie uchwał podjętych na podstawie art. 14 ust. 5 UoSO w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2013 r., nie dłużej jednak niż do dnia 31 sierpnia 2014 r.,W przypadku gdy ustalona w nich wysokość opłat za nauczanie, wychowanie i opiekę, prowadzone w czasie przekraczającym czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki przekracza 1 zł za godzinę zajęć, opłata ta od dnia 1 września 2013 r. wynosi 1 zł.

Przedszkola nie mogą pobierać dodatkowych opłat, nawet jeśli chcą zorganizować inne zajęcia np. nauka tańca czy języka obcego. W tej sprawie Ministerstwo Edukacji Narodowej wydało komunikat, jego treść znajduje się w artykule „Zajęcia dodatkowe w przedszkolu od 1 września 2013 r. także za złotówkę”.

Waloryzacja opłat za przedszkola - od 1 września

Opłaty za przedszkola będą jednakże waloryzowane. Minister edukacji do końca marca roku, w którym jest dokonywana waloryzacja, ogłosi w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski” wysokość wskaźnika waloryzacji oraz maksymalną wysokość kwoty opłaty za godzinę zajęć w przedszkolu ponad bezpłatne minimum. Waloryzacji dokonuje się od dnia 1 września roku kalendarzowego, w którym ogłoszono wysokość wskaźnika waloryzacji.

Dotacja dla gmin: 414 zł w 2013 roku

Aby gminy zyskały fundusze na wprowadzenie niskich opłat dla rodziców i zapewnienie miejsc dla wszystkich dzieci w wieku 3-5 lat, rząd wprowadził stałą dotację dla gmin z budżetu państwa. Wysokość dotacji na każde dziecko w wieku 2,5 - 6 lat w:

2013 r. - 414 zł (na okres wrzesień - grudzień 2013 r.)
2014 r. - 1.242 zł;
2015 r. - 1273 zł;
2016 r. - 1305 zł;
2017 r. - 1338 zł;
2018 r. - 1370 zł;
2019 r. - 1403 zł;
2020 r. - 1437 zł;
2021 r. - 1471 zł.

Docelowo, od 2022 roku, wysokość dotacji na jedno dziecko wyniesie 1506 zł, a kwota ta będzie corocznie waloryzowana.

Samorządy otrzymają w bieżącym roku łącznie 504 miliony złotych, a w 2014 roku 1,6 miliarda złotych. Dotacja może być wykorzystana wyłącznie na dofinansowanie wydatków bieżących związanych z realizacją zadań w zakresie wychowania przedszkolnego. Kwota roczna dotacji na każde dziecko nie jest uzależniona od czasu przebywania dziecka w przedszkolu lub innej formie wychowania przedszkolnego.

Szczegółowe informacje o zasadach wypłacania oraz rozliczania dotacji w artykule: „Do 30 września gminy otrzymają dotacje celowe na wychowanie przedszkolne”.

Więcej dzieci pojedzie (przed)szkolnym autobusem

Przepisy nakładają na gminy obowiązek zapewnienia bezpłatnego dowozu dzieci do placówek oświatowych (lub zwrotu kosztów przejazdu publicznym transportem), w przypadku gdy droga dziecka do:

najbliżej położonego publicznego przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej lub publicznej innej formy wychowania przedszkolnego przekracza 3 km;
szkoły, w której obwodzie dziecko mieszka przekracza 3 km (w przypadku uczniów klas I-IV szkół podstawowych) lub przekracza 4 km (w przypadku uczniów klas V-VI szkół podstawowych)
art. 14a ust. 3 i art. 17 ust. 2 i ust. 3 UoSO).

Tak sformułowane przepisy dotyczące zapewnienia bezpłatnego dowozu sprawiały, że RIO kwestionowały wydatki poniesione na dowóz w przypadku, gdy droga dziecka do szkoły była krótsza, niż odpowiednio 3 lub 4 km. W ten sposób ścierały się przepisy ustawy z chęcią zapewnienia uczniom bezpiecznej drogi do szkoły, szczególnie w przypadkach, gdy droga ta choć krótsza niż wskazana w UoSO to niebezpieczna ze względu na stan dróg i brak odpowiedniej infrastruktury (brak chodnika, pobocza itp.).

Od 1 września 2013 r. gmina może zorganizować dzieciom bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu, także gdy nie ma takiego obowiązku.