Już na pierwszy kwartał 2021 r. zaplanowane są pierwsze projekty zmian w prawie oświatowym, które mają rozpocząć wdrażanie „Modelu Edukacji dla Wszystkich” (MEW). Planowane zmiany zakładają m.in. przekształcenie poradni psychologiczno-pedagogicznych w Centrum Dziecka i Rodziny czy wprowadzenie nowych stanowisk tj. asystenta ucznia oraz koordynatora edukacji włączającej. Poznaj planowane etapy wdrażania tego projektu.

MEW zakłada systemowe zmiany w edukacji

Model Edukacji dla Wszystkich to dokument zawierający propozycje systemowych i wieloetapowych implementacji założeń edukacji włączającej. Ma na celu zapewnienie aktywnego udziału i uczestnictwa każdej osoby uczącej się w procesie nauczania-uczenia się.MEW ma być „punktem wyjścia do przygotowania zmian, które docelowo podniosą jakość kształcenia w codziennej praktyce polskich przedszkoli i szkół, przy uwzględnieniu istniejącego zróżnicowania potrzeb rozwojowych i edukacyjnych osób uczących się uwarunkowanych różnymi przyczynami - zarówno wynikających ze zróżnicowania rodzin, z których pochodzą (ekonomicznego, światopoglądowego, religijnego, etnicznego, wykształcenia rodziców, itp.), jak też osobistego potencjału rozwojowego, w tym indywidualnych stylów i właściwości uczenia się, sprawności zmysłów, sprawności fizycznej lub umysłowej czy stanu zdrowia”. (fr. „Dokumentu Edukacja dla wszystkich– ramy rozwiązań legislacyjno-organizacyjnych na rzecz wysokiej jakości kształcenia włączającego dla wszystkich osób uczących się”).

Specjalistyczne Centra Wspierania Edukacji Włączającej (SCWEW)

Pierwszą nowością proponowaną w ramach Modelu Edukacji dla Wszystkich ma być utworzenie Specjalistycznych Centr Wspierania Edukacji Włączającej. Już we wrześniu 2021 r. działalność ma rozpocząć 16 placówek SCWEW w całej Polsce, zorganizowanych przy szkołach specjalnych. Mają być one wsparciem dla szkół w lepszej organizacji edukacji włączającej.

Centra Dziecka i Rodziny (CDR)

Przewiduje się utworzenie Centr Dziecka i Rodziny, przy czym założenie jest takie, by CDR powstały z przekształcenia publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych (z wyłączeniem poradni specjalistycznych, które weszłyby w sieć instytucji współpracujących z CDR) oraz powiatowych centrów pomocy rodzinie.

Ministerstwo edukacji dementuje plotki, jakoby utworzenie Centr Dziecka i Rodziny miało oznaczać likwidację publicznych poradni psychologiczno –pedagogicznych oraz utracenie przez zatrudnianych tam pracowników merytorycznych statusu nauczyciela.

Nowe funkcje i stanowiska w szkole

Planowane jest utworzenie nowej funkcji w szkole tj. Koordynatora Edukacji Włączającej (KEW). KEW ma odpowiadać za koordynowanie oceny funkcjonalnej oraz współpracę z instytucjami zewnętrznymi w zakresie realizacji potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów. Funkcję Koordynatora ma móc pełnić psycholog lub pedagog specjalny edukacji włączającej (proponowane nowe stanowisko w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych). Projekt zakłada także wprowadzenie do ustawy o pracownikach samorządowych stanowiska – asystent ucznia. Nowym stanowiskiem nauczycielskim ma być także pedagog specjalny edukacji włączającej. Wymagane kwalifikacje do zajmowania tych stanowisk zostaną określone w nowelizacji właściwych aktów prawnych.

Standardy zatrudniania specjalistów w szkole

Koncepcja zmian w prawie oświatowym zakłada, że wymiar zatrudnienia poszczególnych specjalistów ma odpowiadać na potrzeby placówki. Jednocześnie planowane jest wprowadzenie standardów dotyczących zarówno rodzaju zatrudnianych specjalistów, jak i ich liczby. Na każdym etapie kształcenia ma być zatrudniany psycholog i pedagog specjalny edukacji włączającej, a w szkołach dla dzieci i młodzieży również pedagog szkolny.

Tabela: Propozycje dotyczące łącznego minimalnego wymiaru etatów specjalistów na poszczególnych etapach kształcenia

Etap kształcenia	Liczebność osób uczących się	Łączny minimalny wymiar etatów specjalistów – wskaźnik docelowy	Łączny minimalny wymiar etatów specjalistów –okres przejściowy
Przedszkola i szkoły dla dzieci i młodzieży	do 100	2 etaty	1 etat
Przedszkola i szkoły dla dzieci i młodzieży	powyżej 100	3 etaty + 0,25 etatu na kolejnych 100 uczniów	2 etaty
Szkoły dla dorosłych	niezależnie od liczby słuchaczy	2 etaty	1 etat

Etapy wdrażania projektu

Realizacja zmian w prawie oświatowych ma być rozłożona na kilka etapów. Projekt założeń do zmian w prawie dotyczących „Edukacji dla wszystkich” mają pojawić się do 31 marca 2021 r.

Etap 1: do I połowy 2021

Opracowanie projektu założeń do projektu ustawy i jego przyjęcie przez Radę Ministrów - I kwartał 2021.
Kontynuacja działań rozwijających praktykę włączającą i przygotowujących system do wprowadzenia nowych rozwiązań prawnych (rozwijanie świadomości, kompetencje kadr, narzędzia, infrastruktura).
Realizacja projektów wypracowujących rozwiązania szczegółowe

Etap 2: 2021

Opracowanie projektu ustawy i rozporządzeń wykonawczych II połowa 2021.
Kontynuacja działań etapu 1.

Etap 3: 2022 - 2025

Wejście w życie nowych regulacji legislacyjno-organizacyjnych – I kwartał 2022.
Realizacja działań wdrożeniowych, wspierających wprowadzania zmian – od I kwartału 2022 do 2025.
Monitorowanie i ewaluacja procesu wdrażania – IV kwartał 2025.

Etap 4: 2026 - 2030

Opracowanie zmian prawnych zaplanowanych do realizacji w kolejnym etapie prac legislacyjnych (m.in. nowa, połączona podstawa programowa) oraz wynikających z ewaluacji przeprowadzonej w etapie 3.
Kontynuacja działań wspierających rozwijanie praktyk włączających.
Wytyczenie kierunków prac na przyszłość.

Model Edukacji dla Wszystkich to póki co zbiór propozycji zmian systemowych. Na pierwsze szczegółowe założenia musimy jeszcze poczekać.

Aby być na bieżąco z wprowadzanymi zmianami w prawie oświatowym, śledź aktualności Portalu Oświatowego. Z nami żadna reforma czy nawet rewolucja oświatowa nie jest straszna.

Źródło:

Opracowanie: Anna Trochimiuk