5 listopada 2024 r. weszły w życie zmiany w ustawie Prawo oświatowe, które konstytuują tworzenie oddziałów o profilu mundurowym w szkołach ponadpodstawowych. Jednolite zasady naboru i szkolenia w tzw. klasach mundurowych dotyczą zarówno uczniów, którzy chcą wstąpić do Policji, jak i Straży Granicznej.
Cel ustawowego uregulowania funkcjonowania oddziałów o profilu mundurowym
Nowe przepisy mają zapewnić systemowe rozwiązanie w zakresie tworzenia w szkołach ponadpodstawowych oddziałów o profilu mundurowym. Mają one w ramach swojej działalności szkoleniowej realizować program nauczania, mając na uwadze:
- przygotowanie do podjęcia służby w Policji oraz Straży Granicznej,
- rozwijanie umiejętności przydatnych w służbie
oraz
- kształtowanie postaw patriotycznych i społecznych wśród uczniów.
Uzasadnieniem dla wprowadzenia tych zmian był fakt, że „w obecnym stanie prawnym przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe nie zawierają pojęcia tzw. klasy mundurowe. Funkcjonujące rozwiązanie w zakresie prowadzenia tzw. klas mundurowych jest mało funkcjonalne i nieadekwatne do realnych potrzeb. Policja nie ma realnego wpływu na to, w jaki sposób prowadzi się zajęcia w tzw. klasach mundurowych. Ponadto w świetle obowiązującego stanu prawnego Policja nie może określać standardów i egzekwować ich spełniania. Również absolwenci takich klas, wobec braku rozwiązań prawnych, nie mają wyraźnej zachęty do wstępowania do Policji. Dlatego też kwestia organizowania oraz realizowania kształcenia o tzw. profilu mundurowym wymaga uregulowania systemowego na poziomie przepisów ustawy tak, aby działania prowadzone w szkołach ponadpodstawowych w tzw. klasach mundurowych spełniły oczekiwane rezultaty z punktu widzenia potrzeb kadrowych takich służb jak Policja.” (fr. uzasadnienia projektu ustawy z 1 października 2024 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z utworzeniem oddziałów o profilu mundurowym oraz ułatwieniem powrotu do służby w Policji i Straży Graniczne).
Co to jest oddział o profilu mundurowym
Oddział o profilu mundurowym to oddział szkolny, w którym w ramach nauczania uwzględnia się program szkolenia mający na celu przygotowanie do podjęcia służby w Policji i Straży Granicznej zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 18 ust. 7 ustawy – Prawo oświatowe. Chodzi o rozporządzenie, które ma być wydane przez Ministra właściwego do spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania, które określi:
1) program szkolenia realizowany w oddziale o profilu mundurowym, mając na uwadze przygotowanie do podjęcia służby w Policji i Straży Granicznej, rozwijanie umiejętności przydatnych w służbie oraz kształtowanie postaw patriotycznych i społecznych wśród uczniów;
2) organizację i formy zajęć z przygotowania do podjęcia służby w Policji i Straży Granicznej realizowanych w ramach programu szkolenia, o którym mowa w pkt 1, minimalną liczbę tych zajęć, miejsce ich realizacji oraz liczebność oddziału, uwzględniając godzenie realizacji zajęć w ramach programu szkolenia z realizacją obowiązkowych zajęć dydaktycznych;
3) warunki realizacji zajęć z przygotowania do podjęcia służby w Policji i Straży Granicznej, uwzględniając bezpieczeństwo uczniów, potrzebę zapewnienia niezakłóconego funkcjonowania jednostek organizacyjnych Policji lub Straży Granicznej oraz możliwość realizacji części zajęć przez pracowników lub funkcjonariuszy Policji lub Straży Granicznej
(art. 4 pkt 4b i art. 18 ust. 7 ustawy Prawo oświatowe).