niekaralność nauczyciela

96404034e3fa49be5d25e9297cdb751786637ea7-xlarge

Weryfikacja niekaralności nauczycieli i innych osób w związku z ochroną małoletnich – 9 pytań i odpowiedzi

Ustawa Kamilka z dniem 15 lutego 2024 r. wprowadziła poszerzony obowiązek weryfikacji niekaralności osób, które mają pracować z małoletnimi. Polega on na sprawdzeniu takich osób w Rejestrze Sprawców Przestępstw na tle Seksualnych i żądaniu przedstawienia zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego. Obowiązek taki spoczywa w szczególności na dyrektorach szkół i placówek oświatowych. Niestety nowe przepisy rodzą wiele wątpliwości interpretacyjnych dotyczące m.in. tego, kogo poddać weryfikacji niekaralności. W artykule zebraliśmy odpowiedzi na najczęstsze pytania Czytelników Portalu Oświatowego dotyczące weryfikacji niekaralności nauczycieli i innych osób w związku z ochroną małoletnich.

Czy weryfikacji niekaralności podlega każdy pracownik szkoły?

Nie. Stwierdzenie, że każdy pracownik szkoły podlega weryfikacji niekaralności, nie znajduje oparcia w przepisach prawa.

Celem wstępu warto wyjaśnić, że pojęcie „weryfikacja niekaralności” ma potoczny charakter i nie występuje w przepisach. Miano weryfikacji niekaralności według ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich przypisuje się:

  • sprawdzeniu, czy kandydat nie widnieje w Rejestrze Sprawców Przestępstw na tle Seksualnym (RSPnTS),
  • odebraniu od kandydata zaświadczenia o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego (art. 21 ustawy).

Obowiązki te spoczywają w szczególności na szkole lub placówce oświatowej, do której uczęszczają małoletni. Ustawa wskazuje w art. 21 ust. 1, kiedy ta weryfikacja ma zostać przeprowadzona. Weryfikacji poddaje się kandydata do zatrudnienia lub osobę dopuszczaną do innej działalności niż stosunek pracy. Chodzi tu wyłącznie o osoby, które mają wykonywać czynności związane z:

  • wychowaniem,
  • edukacją,
  • wypoczynkiem,
  • leczeniem,
  • świadczeniem porad psychologicznych,
  • rozwojem duchowym,
  • uprawianiem sportu,
  • realizacją innych zainteresowań przez małoletnich.
  • opieką nad małoletnimi.

Spośród pracowników szkoły będą to z całą pewnością nauczyciele, ale także:

  • pomoc nauczyciela,
  • asystent międzykulturowy,
  • osoba zatrudniona do prowadzenia zajęć w trybie art. 15 Prawa oświatowego,
  • opiekun uczniów podczas przewozu,
  • opiekun uczniów podczas przeprowadzania przez jezdnię.


Odpowiedzi na pytanie, czy daną osobę należy poddać weryfikacji, tkwi w zakresie czynności, jakie ma wykonywać ta osoba. W praktyce jednak weryfikacji nie podlegają m.in.:

  • konserwatorzy,
  • sprzątaczki,
  • pracownicy sekretariatu,
  • pracownicy kadr i płac.

W artykule znajdziesz odpowiedzi m.in. na następujące pytania:

  1. Czy należy sprawdzać w rejestrach osoby zatrudnione przed 15 lutego 2024 r.,

  2. Czy konieczna jest weryfikacja niekaralności osoby ponownie zatrudnianej,

  3. Czy weryfikacja niekaralności jest wymagana do przekształcenia umowy o pracę w mianowanie?

  4. Czy wystarczy sprawdzenie w jednym z rejestrów wchodzących w skład RSPnTS?

  5. Czy w skrajnych przypadkach informacja z Krajowego Rejestru Karnego może być zastąpione oświadczeniem kandydata?

Dokumenty niezbędne do zatrudnienia nauczyciela

Dokumenty niezbędne do zatrudnienia nauczyciela i pracownika z art. 15 Prawa oświatowego

Podjęcie pracy z uczniami w szkole wymaga spełnienia szeregu szczególnych warunków takich jak m.in. niekaralność karna czy posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych. Podpowiadamy, jakie dokumenty są niezbędne do zatrudnienia nauczyciela oraz osoby do prowadzenia zajęć, która nie jest nauczycielem tj. pracownika z art. 15 Prawa oświatowego. Sprawdź, kto jakich dokumentów można wymagać od kandydata do pracy w szkole, a jakie dane dyrektor szkoły musi pozyskać sam przed nawiązaniem stosunku pracy.

Od wszystkich osób ubiegających się o zatrudnienie możemy żądać podania danych osobowych obejmujących:

  1. imię (imiona) i nazwisko;

  2. datę urodzenia;

  3. dane kontaktowe wskazane przez taką osobę.

Tylko gdy jest to niezbędne do wykonywania pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku, żądamy dodatkowo danych osobowych obejmujących:

  1. wykształcenie;

  2. kwalifikacje zawodowe;

  3. przebieg dotychczasowego zatrudnienia
    (art. 22(1) § 1 i § 2 Kodeksu pracy).

Odpracownika można dodatkowo żądać danych osobowych obejmujących(art. 22(1) § 3 Kodeksu pracy):

  1. adres zamieszkania;

  2. numer PESEL, a w przypadku jego braku - rodzaj i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość;

  3. inne dane osobowe pracownika, a także dane osobowe dzieci pracownika i innych członków jego najbliższej rodziny, jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie pracy;

  4. wykształcenie i przebieg dotychczasowego zatrudnienia, jeżeli nie istniała podstawa do ich żądania od osoby ubiegającej się o zatrudnienie;

  5. numer rachunku płatniczego, jeżeli pracownik nie złożył wniosku o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych.

Udostępnienie danych osobowych następuje w formie oświadczenia osoby, której dane dotyczą. Można jednak żądać udokumentowania tych danych w zakresie niezbędnym do ich potwierdzenia (art. 22(1) §5 Kodeksu pracy).  Żądanie innych danych osobowych jest jednak możliwe, gdy jest to niezbędne do zrealizowania lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa (art. 22(1) §4 Kodeksu pracy). Z taką sytuacją mamy do czynienia zarówno w przypadku pracowników samorządowych, jak i nauczycieli oraz pracownika z art. 15 Prawa oświatowego.

Warunki zatrudnienia na stanowisku nauczyciela

Zarówno w placówce samorządowej, jak i prowadzonej przez inny podmiot jednostka samorządu terytorialnego, nauczyciel może zostać zatrudniony, jeżeli:

Dodatkowo, na podstawie art. 21 ustawy z 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (tzw. ustawa Kamilka):

  • dane nauczyciela nie mogą figurować w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym,

  • nauczyciel nie może być prawomocnie skazany za przestępstwa określone w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.

Tabela 1: Dokumenty niezbędne do zatrudnienia nauczyciela

Z artykułu dowiesz się m.in.:

  • jakich danych osobowych można żądać od osoby ubiegającej się o pracę w szkole,

  • jakie oświadczenia należy odebrać od nowo zatrudnianego nauczyciela,

  • kogo zweryfikować w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym,

  • którzy kandydaci do pracy w szkole muszą przedłożyć informację z Krajowego Rejestru Karnego,

  • jakie dokumenty musi złożyć pracownik z art. 15 Prawa oświatowego.

Od kogo dyrektor szkoły powinien wymagać zaświadczenia o niekaralności

Od kogo dyrektor szkoły powinien wymagać zaświadczenia o niekaralności

Od 15 lutego 2024 r. rozszerza się krąg osób, których dyrektor szkoły i przedszkola musi zweryfikować pod kątem niekaralności oraz figurowania w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Sprawdź, od których osób zatrudnianych w szkole oraz dopuszczanych do kontaktu z dziećmi należy wymagać spełniania warunku niekaralności.

Standardy ochrony małoletnich poszerzają weryfikację niekaralności pracowników szkoły

Przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do innej działalności związanej z:

  • wychowaniem,
  • edukacją,
  • wypoczynkiem,
  • leczeniem,
  • świadczeniem porad psychologicznych,
  • rozwojem duchowym,
  •  uprawianiem sportu
    lub
  • realizacją innych zainteresowań przez małoletnich

 lub z opieką nad nimi na pracodawcy lub innym organizatorze takiej działalności oraz na osobie, z którą ma być nawiązany stosunek pracy lub która ma być dopuszczona do takiej działalności, ciążą od 15 lutego 2024 r. szczególne obowiązki.

Pracodawca lub inny organizator:

  • uzyskuje informacje, czy dane osoby dopuszczanej do jednej z ww. działalności, są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.
  • utrwala ww. informację w formie wydruku i załącza do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi. Analogicznie podstępuje z dokumentacją dot. ww. obowiązku przedłożoną przez osobę dopuszczaną do tej działalności
    (art. 21 ust. 2, ust. 9 ustawy z 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich).

Kto ma prawo do uzyskania informacji z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym

Prawo do uzyskania informacji o osobie ujętej w Rejestrze, której dane zostały zgromadzone w Rejestrze z dostępem ograniczonym, przysługuje m.in.:

  • pracodawcom - przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, w zakresie uzyskania informacji, czy dane tej osoby są zgromadzone w tym Rejestrze;
  • innym organizatorom - przed dopuszczeniem osoby do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, w zakresie uzyskania informacji, czy dane tej osoby są zgromadzone w tym Rejestrze
    (art. 12 pkt 6 i pkt 7 ustawy z 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich).

Z artykułu dowiesz się:

  • kto ma prawo do uzyskania informacji z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym,
  • czy w związku z wprowadzeniem standardów ochrony małoletnich dyrektor szkoły musi zweryfikować niekaralność pracowników już zatrudnionych w szkole,
  • czy studenci na praktykach w szkole muszą przedstawić informację z KRK,
  • czy zapraszani do szkoły goście (policjanci, autorzy, prelegenci), którzy prowadzą prelekcje w obecności nauczycieli muszą być zweryfikowani w rejestrach karnych,
  • jakie są kary za dopuszczenie do kontaktu z dziećmi osoby niezweryfikowanej pod względem niekaralności.
Zaświadczenie o niekaralności dla nauczyciela – nowe zasady

Zaświadczenie o niekaralności dla nauczyciela – nowe zasady

Przed zatrudnieniem nauczyciela konieczna jest weryfikacja jego niekaralności. W tym celu dyrektor żąda od kandydata do zatrudnienia zaświadczenie o niekaralności. Od 15 lutego 2024 r. zaświadczenie o niekaralności dla nauczyciela będzie obejmowało szerszy zakres przestępstw niż do tej pory. Zostaną także wprowadzone zasady weryfikacji niekaralności nauczycieli cudzoziemców. Sprawdź, jak będzie wyglądało zaświadczenie o niekaralności dla nauczyciela po zmianach.

Niekaralność nauczyciela warunkiem zatrudnienia w szkole i placówce oświatowej

Jednym z warunków zatrudnienia nauczyciela jest niekaralność prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. Prawomocne skazanie za takie przestępstwo wyklucza bowiem zatrudnienie na stanowisku nauczyciela w szkole i placówce oświatowej – zarówno publicznej jak i niepublicznej. Możliwe jest natomiast zatrudnienie nauczyciela, który został:

      • skazany wyrokiem nieprawomocnym,
      • skazany za przestępstwo nieumyślne,
      • objęty warunkowym umorzeniem postępowania.

Wymóg niekaralności dotyczy również:

      • nauczycieli zatrudnianych bez wymaganych kwalifikacji w trybie art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela,
      • osób niebędących nauczycielami zatrudnianych na podstawie art. 15 Prawa oświatowego,
      • nauczycieli, z którymi zawierane są umowy cywilnoprawne w szkołach publicznych nie samorządowych i niepublicznych (art. 10a ust. 3 Karty Nauczyciela).

Z artykułu dowiesz się:

  • jak będzie wyglądała weryfikacja niekaralności nauczyciela od 15 lutego 2024 r.,
  • czy będzie potrzebne dodatkowe zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego,
  • jak zweryfikować niekaralność nauczyciela – cudzoziemca,
  • gdzie przechowywać zaświadczenia i oświadczenia o niekaralności.

Nagrody i wyróżnienia

Sprawdź inne serwisy

Epedagogika Poradnik Dyrektora Szkoły Strefa logopedy Kwadrans dla dyrektora szkoły Zarządzanie przedszkolem kadry i finanse resql