Inflacja a kredyty to już nieodłączna para, której skutki zauważamy od dłuższego czasu. Proces inflacji odgrywa bardzo istotną rolę w kształtowaniu sytuacji na rynku bankowym. Polacy odczuli na własnej skórze nie tylko jej wpływ na wzrost kosztów kredytów, ale też na samą zdolność do ich spłaty. Jak inflacja bezpośrednio przekłada się na sytuację kredytobiorców? Czy nastąpią jakieś zmiany wraz z jej ustabilizowaniem? Być może, jednak nic jeszcze nie jest pewne.

Ile wynosi inflacja?

Aktualnie inflacja w Polsce wynosi 4,2% (stan na sierpień 2024 r.). Z pewnością większość z nas zauważyła, jak duża jest różnica, gdy porównamy ten wynik z inflacją z 2022 roku. Z jednej strony jest niższa, z drugiej stale obserwujemy wzrost kosztów.

Na przestrzeni ostatnich lat inflacja stale rosła. Zjawisko to można było zaobserwować od 2020 roku, gdy dynamicznie przyspieszała m.in. z powodu pandemii COVID-19. Szczególnie trudnym okresem był rok 2022, gdy inflacja osiągnęła najwyższy poziom. Wówczas wynosił on 17,9% w październiku. Był to najgorszy okres inflacyjny od lat 90., gdy Polska przechodziła przez okres transformacji gospodarczej.

Spadek nastąpił w 2023 roku. Nie działo się to jednak szybko, a zatem nie było aż tak odczuwalne w skutkach. Przebiegało to stopniowo, aż do dziś, jednak wciąż inflacja jest na podwyższonym poziomie.

Ile wynosiła inflacja na przestrzeni ostatnich lat?

2020 rok - w styczniu wynosiła 4,3%, a w grudniu 2020 roku było to 2,4%.
2021 rok - w styczniu inflacja wyniosła 2,6%, a w grudniu już 8,6%.
2022 rok - w styczniu inflacja wynosiła 9,4%, a w grudniu 16,%.
2023 rok - w styczniu 2023 r. inflacja wyniosła 16,6%, a w grudniu osiągała już tylko 7,1%.
2024 rok - w styczniu inflacja wynosiła tylko 4%. W kolejnych miesiącach obserwowano jej spadek do 3,05% (luty) i nawet 2,12% (marzec). Obecnie (sierpień) inflacja wynosi ok. 4,2%.

Mimo, że aktualnie można powiedzieć, że inflacja ustabilizowała się na niższym poziomie, nadal jest wyższa niż przed rokiem 2020.

Co powoduje inflację?

Inflacja może być spowodowana naprawdę wieloma elementami. Na jej poziom wpływa podaż pieniądza, import, popyt, ale też konflikty zbrojne czy właśnie epidemia. To, jakie są konkretnie powody rosnącej inflacji, jest uzależnione od aktualnej sytuacji, w której zaobserwowano jej zjawisko.

Charakteryzując inflację w Polsce od 2020 roku na jej wysokość miały wpływ:

Wybuch pandemii COVID-19

Wszystko zaczęło się od koronawirusa. Pandemia zakłóciła łańcuchy dostaw, co skutkowało niedoborem dóbr i wzrostem cen. Nie bez znaczenia były też lockdowny i liczne ograniczenia, które wpłynęły na zmniejszenie podaży wielu usług.

Polityka pieniężna

Rządy musiały sprostać wielu wyzwaniom związanym z pandemią. Wprowadzono sporo zmian, które miały pomóc w stawieniu czoła jej skutkom. Były to przykładowo podnoszone stopy procentowe, które odczuli kredytobiorcy. Aktualny stan można sprawdzić w porównywarce kredytowej.

Wzrost cen energii

Od 2021 roku ceny energii, zwłaszcza gazu i ropy, gwałtownie wzrosły. Było to częściowo spowodowane napięciami geopolitycznymi, np. wybuchem wojny na Ukrainie.

Konflikty zbrojne

Inwazja Rosji na Ukrainę miała ogromny wpływ na globalne rynki, szczególnie w kontekście surowców energetycznych i żywności.

Oczekiwania inflacyjne

Wzrost cen skutkował wzrostem oczekiwań inflacyjnych. W Polsce konsumenci i przedsiębiorstwa nie liczyli już na spadek cen, a wręcz przeciwnie, wszyscy byli przygotowani na dalszą drożyznę. To skłoniło ich do podnoszenia cen i żądania wyższych płac. Skutkowało to napędzaniem dalszej inflacji.

Co oznacza rosnąca inflacja dla kredytobiorców?

Wyższe koszty życia, brak wzrostu dochodów na odpowiednim poziomie i bardzo obciążające raty kredytowe. To tylko kilka wyzwań, z jakimi muszą zmierzać się kredytobiorcy w tych trudnych czasach.

Oczywiście rosnącą inflacja odbiła piętno na kieszeniach wszystkich obywateli. Najwyraźniej jej skutki odczuli jednak kredytobiorcy, którzy nadal przez wielu są traktowani jako najbardziej poszkodowana grupa w tym procesie.

Inflacja a oprocentowanie kredytów to bardzo odczuwalne zjawisko, któremu warto poświęcić więcej uwagi.

Każdy, kto choć trochę interesuje się ekonomią, wie że podnoszenie stóp procentowych podczas inflacji nie jest niczym zadziwiającym. Krok ten jest bardzo istotny w kontekście kontrolowania inflacji. W praktyce doprowadza to do wzrostu oprocentowania kredytów o zmiennej stopie.

Kredyty a inflacja to jednak nie tylko wzrost oprocentowania. Stale rosnąca inflacja powiązana z wzrostem kosztów życia, wpłynęła też na zdolność kredytobiorców. Wydając większą część dochodów na podstawowe potrzeby, mamy mniejszą zdolność do spłaty. Nieco bardziej surowo oceniały nas też same banki. Wpływ na to miało zwiększone ryzyko i niepewność w stosunku do przyszłej sytuacji finansowej.

Jak inflacja wpływa na raty kredytów?

Rosnąca inflacja największe znaczenie miała dla kredytów oprocentowanych zmiennie. Wynika to przede wszystkim z decyzji NBP o podnoszeniu stóp procentowych. Wyższe stopy to większe koszty kredytu, a zatem i wyższa rata miesięczna. W rezultacie najbardziej odczuwalnym jej skutkiem dla kredytobiorców było rosnące obciążenie ich portfeli.

Nie bez znaczenia były także zmiany, jakie zaszły w oprocentowaniu kredytów. Szczególnie warto poruszyć tutaj temat inflacji i kredytów hipotecznych. Zobowiązania takie najczęściej pod względem kosztów są oparte na zmiennej stopie. W związku z tym banki oferowały o wiele droższe kredyty niż wcześniej. Nie ułatwiło to drogi do finansowania u nowych kredytobiorców, potencjalnie zainteresowanych nabyciem nieruchomości z kredytu.

Z drugiej strony inflacja obniża realną wartość pieniędzy. Każda kolejna rata może mieć niższą wartość w realnym ujęciu. Chodzi o to, że za daną kwotę z biegiem czasu można nabyć coraz mniej towarów i usług. Dla kredytobiorców może być to pozytywny przejaw, bowiem jeśli ich dochody rosną w podobnym tempie co inflacja, spłata kredytów w przyszłości może być łatwiejsza.

A jak inflacja wpływa na kredyt gotówkowy? Jeśli jest on procentowany stałą stopą, zmiany w związku z inflacją dotyczyły go nieco mniej. Oprocentowanie stałe nie zmienia się w odpowiedzi na podwyżki stóp procentowych. Te wpływają wyłącznie na kredyty z oprocentowaniem zmiennym. Jeśli więc kredyt gotówkowy zaciągnąłeś w takich warunkach, z pewnością odczułeś wyższe raty. Kredyty ze stałą stopą są najczęściej jednak droższe, bo banki uwzględniają ryzyko inflacyjne w ich cenie.

Pod koniec roku 2023 NBP obniżył stopy z 6,0% do 5,75%. Od tego czasu pozostają one na niezmiennym poziomie. Ograniczone są też perspektywy na obniżenie, zwłaszcza w obecnym roku. Jak mówi Prezes NBP, jeśli obniżki nastąpią, stanie się to dopiero w 2025 r. Wszystko zależy jednak od sytuacji inflacyjnej. Dla kredytobiorców oznacza to brak zmian w oprocentowaniu kredytów. Eksperci finansowi przewidują, że sytuacja kredytowa może nieco poprawić się już za kilka miesięcy, jednak poprawa ta nie będzie odczuwalna aż tak mocno.

Artykuł sponsorowany