zatrudnienie za zgodą kuratora
3 podstawy prawne zatrudnienia nauczyciela bez kwalifikacji
Nie zawsze dyrektorowi szkoły udaje się znaleźć nauczyciela, który spełnia wszystkie wymagania kwalifikacje. Karta Nauczyciela oraz ustawa Prawo oświatowe przewidują 3 rozwiązania, by zatrudnić nauczyciela bez kwalifikacji. Sprawdź, jakie.
Z artykułu dowiesz się m.in.:
- na jakiej podstawie prawnej zatrudnić nauczyciela bez przygotowania pedagogicznego,
- kiedy nie można zatrudnić nauczyciela na podstawie art. 10 ust. 3 Karty Nauczyciela,
- w jakim przypadku nauczyciel bez pełnych kwalifikacji odbywa przygotowanie do zawodu.
Świadczenie na start dla nauczycieli początkujących – komu wypłacić
Świadczenie na start to jednorazowy dodatek w wysokości 1.000 zł dla nauczycieli początkujących, jednakże nie dla wszystkich. Sprawdź, kto ma prawo do świadczenia na start.
Świadczenie na start – nie w każdej szkole
Prawo do świadczenia na start określone jest w art. 53a Karty Nauczyciela. Przepis ten ma zastosowanie tylko w placówkach, do których Kartę Nauczyciela stosuje się w pełni tj. wymienionych w art. 1 ust. 1 Karty Nauczyciela. Dodatek na start wypłacają zatem jedynie szkoły, przedszkola i placówki prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej. Nauczyciele realizujący awans zawodowy w innych szkołach i placówkach tj.:
- publicznych niesamorządowych,
- niepublicznych
nie otrzymają takiego świadczenia. W szkołach tych Kartę Nauczyciela stosuje się bowiem w bardzo ograniczonym zakresie wynikającym z art. 91b ust. 2 Karty Nauczyciela. Nie ma w tym zakresie art. 53a Karty Nauczyciela regulującego świadczenie na start.
Świadczenie na start – nie dla każdego nauczyciela początkującego
Świadczenie na start przysługuje nauczycielowi odbywającemu przygotowanie do zawodu. Takie przygotowanie odbywa nauczyciel początkujący czyli bez stopnia awansu zawodowego, który:
- jest zatrudniony w wymiarze co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć,
- zajmuje stanowisko zgodnie z kwalifikacjami lub jest zatrudniony na podstawie art. 10 ust. 3 Karty Nauczyciela (art. 9a ust. 2 Karty Nauczyciela).
Przygotowanie do zawodu odbywa również nauczyciel zatrudniony w więcej niż jednej szkole w wymiarze poniżej 1/2, pod warunkiem, że łączny wymiar zajęć tego nauczyciela to minimum połowa. W takim przypadku organ sprawujący nadzór pedagogiczny wyznacza dyrektora szkoły, który wykonuje czynności związane z odbywaniem przez nauczyciela przygotowania do zawodu nauczyciela, w tym powołuje mentora, dokonuje oceny pracy nauczyciela oraz wskazuje nauczycielowi właściwy organ do złożenia wniosku o podjęcie postępowania egzaminacyjnego. Świadczenie na start wypłaci jednak wówczas szkoła wskazana przez nauczyciela, jako podstawowe miejsce zatrudnienia (zob. niżej).
Pobierz wzór informacji o rozpoczęciu przygotowania do zawodu>>
Z artykułu dowiesz się m.in.:
- komu wypłacić świadczenie na start,
- w jakim terminie wypłacić dodatek na start,
- czy świadczenie na start można wypłacić w trakcie roku szkolnego,
- które placówki wypłacają świadczenie na start,
- czy po przejściu z placówki niepublicznej do samorządowej nauczycielowi wypłaca się dodatek na start,
- czy nauczyciel składa wniosek o świadczenie na start.
Kiedy ponowne zatrudnienie nauczyciela emeryta wymaga zgody kuratora oświaty
Co do zasady dyrektor szkoły, jako kierownik zakładu pracy, samodzielnie decyduje o tym, kogo zatrudnić. Karta Nauczyciela i ustawa Prawo oświatowe przewidują 2 sytuacje, w których zatrudnienie osoby do prowadzenia zajęć wymaga zgody kuratora oświaty lub organu prowadzącego, a dotyczące osób nieposiadających odpowiednich kwalifikacji lub niebędących nauczycielami. Od 1 września 2024 r. jeszcze jedna sytuacja będzie obligowała do wystąpienie o zgodę kuratora oświaty na zatrudnienie nauczyciela. Sprawdź jaka.
Dyrektor szkoły zatrudnia nauczycieli i pracowników niepedagogicznych
Dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. Dyrektor w szczególności decyduje m.in. w sprawie zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki (art. 68 ust. 5 pkt 1 ustawy Prawo oświatowe). Nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika (art. 11 Kodeksu pracy). Dyrektor szkoły nawiązuje z nauczycielem stosunek pracy odpowiednio na podstawie umowy o pracę lub mianowania na stanowisku zgodnym z posiadanymi przez nauczyciela kwalifikacjami oraz zgodnie z posiadanym przez nauczyciela stopniem awansu zawodowego (art. 11 Karty Nauczyciela). Co do zasady zatrudnienie nauczyciela nie wymaga uzyskiwania zgody organów zewnętrznych.
Kiedy wystąpić o zgodę kuratorium na zatrudnienie nauczyciela
Do 31 sierpnia 2024 r. zgody organu sprawującego nadzór pedagogiczny wymaga zatrudnienie:
- osoby posiadającej kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela, lecz nieposiadającej kwalifikacji wymaganych do zajmowania stanowiska, na którym ma być zatrudniona (art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela);
- osoby niebędącej nauczycielem, która posiada przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć (gdy dotyczy zajęć z zakresu kształcenia zawodowego wymagana zgoda organu prowadzącego, a nie kuratorium) (art. 15 ustawy Prawo oświatowe).
Przeczytaj także artykuł: Zgoda kuratorium na zatrudnienie nauczyciela - kiedy wymagana
Zasady zatrudniania nauczycieli – emerytów w szkole
Nauczyciel, który zdecyduje się przejść na emeryturę powszechną (tj. po osiągnięciu wymaganego wieku, który obecnie wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) może być ponownie zatrudniony w szkole bez żadnych ograniczeń. Umowę z takim nauczycielem zawiera się zgodnie z art. 10 Karty Nauczyciela. Oznacza to, że jeżeli nauczyciel emeryt posiada stopień nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, należy zatrudnić go:
- na podstawie mianowania w pełnym wymiarze zajęć (art. 10 ust. 5 Karty Nauczyciela)
albo - na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze zajęć (art. .10 ust. 6 Karty Nauczyciela)
albo - na czas określony uzasadniony potrzebą wynikającą z organizacji nauczania lub koniecznością zastępstwa nieobecnego nauczyciela (art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela).
Czy nauczyciel na świadczeniu kompensacyjnym może pracować w szkole
Przypomnijmy, że – poza emeryturą – nauczyciel ma prawo skorzystać z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Co do zasady nauczyciel, który zdecydował się skorzystać ze świadczenia kompensacyjnego nie może powrócić do pracy w szkole, nie rezygnując przy tym z tego świadczenia (wypłata świadczenie ulegnie bowiem zawieszeniu – art. 9 ust. 2 ustawy o nauczycielskim świadczeniu kompensacyjnym). Do dnia 31 sierpnia 2025 przepisu tego nie stosuje się w razie podjęcia przez nauczyciela pracy w szkole na stanowisku m.in.:
- pomocy nauczyciela
- nauczyciela języka polskiego lub nauczyciela prowadzącego dodatkową naukę języka polskiego
dla osoby niebędącej obywatelem polskim, podlegającą obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, która nie zna języka polskiego albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki (art. 58 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa w zw. z art. 165 ust. 7 i ust. 8 ustawy Prawo oświatowe).
Z artykułu dowiesz się m.in.:
- kiedy zatrudnienie nauczyciela wymaga zgody kuratora oświaty,
- jakie są zasady zatrudniania nauczycieli – emerytów w szkole,
- czy nauczyciel na świadczeniu kompensacyjnym może pracować w szkole,
- jakie są warunki skorzystania z emerytury stażowej nauczycieli,
- jak zatrudniać nauczycieli – emerytów od 1 września 2024 r.
