Katalog praw ucznia, Rzecznik Praw Uczniowskich – zapowiedź dużych zmian w systemie oświaty

uregulowanie praw ucznia

Katalog praw uczniów zostanie uregulowany w rozdziale 2 ustawy – Prawo oświatowe. W ustawie przewidziane zostaną prawa ucznia do:

· poszanowania jego godności oraz praw i wolności z niej wynikających;

·  równego traktowania z innymi uczniami;

·  rzetelnego i opartego na aktualnej wiedzy naukowej procesu nauczania i wychowania;

·  poszanowania jego prywatności, w tym do ochrony danych osobowych, ochrony informacji medycznej, ochrony wizerunku (wizerunek ucznia nie będzie mógł być utrwalany ani rozpowszechniany bez jego zgody, a w przypadku ucznia niepełnoletniego – również bez zgody jego rodziców) i zachowania tajemnicy komunikowania się;

·  posiadania na terenie szkoły lub placówki, przedmiotów osobistych przy sobie lub przechowywania tych przedmiotów, w miejscu do tego przeznaczonym, zgodnie z przepisami statutu tej szkoły lub placówki lub innymi wewnętrznymi aktami prawnymi obowiązującymi w tej szkole lub placówce (zakaz odbioru przedmiotów osobistych ucznia).

·  kształtowania własnego stroju i wyglądu,

·  ochrony praw autorskich własnych utworów,

·  rozwoju własnych zainteresowań i uzdolnień, w tym do brania udziału w konkursach, olimpiadach i turniejach;

·  organizacji życia szkolnego zachowującej odpowiednie proporcje między wysiłkiem szkolnym a czasem wolnym i rozwojem własnych zainteresowań;

·  uzyskania pomocy materialnej,

·  bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkole lub placówce oraz w trakcie zajęć odbywających się poza terenem tej szkoły lub placówki;

·  informacji dotyczących procesu nauczania i wychowania,

·  jawnego, sprawiedliwego i umotywowanego oceniania postępów w nauce i zachowaniu ucznia;

·  kontaktowania się ze szkołą lub placówką, o której mowa w art. 2 pkt 3, 4 i 6-88 w dostępny dla ucznia sposób;

·  angażowania się w życie szkoły lub placówki (w tym przez zaangażowanie w działalność organów samorządu uczniowskiego lub udział w działalności kulturalnej, w tym wydawniczej, oświatowej, sportowej i rozrywkowej samorządu uczniowskiego;

·  wyboru członków organów samorządu uczniowskiego oraz opiekuna samorządu uczniowskiego,

·  wyboru członków rady szkoły lub placówki,

·   składania skarg i wniosków we wszelkich sprawach związanych z działalnością szkoły lub placówki, a także w interesie własnym lub na rzecz innego członka społeczności szkolnej za jego zgodą (zostanie wprowadzona swoista ochrona ucznia przypominająca nieco ochronę sygnalisty).

Katalog ten będzie mógł być rozszerzony ale nie zawężony na poziomie danej szkoły.

wolności ucznia

Niezależnie od praw ucznia w ustawie określone zostaną wolności ucznia:

·  od wszelkich form przemocy, w tym przemocy psychicznej;

·   od dyskryminacji z jakiegokolwiek powodu, w tym w szczególności ze względu na: płeć, wiek, wygląd, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, pochodzenie etniczne, wyznanie albo jego brak i orientację seksualną;

·   sumienia, wyznania i światopoglądu (szkoła  lub placówka nie może zakazać uczniowi udziału w praktykach religijnych ani zmuszać ucznia do uczestniczenia w praktykach religijnych);

·  słowa i uzewnętrzniania przekonań.

Tak jak w przypadku praw ucznia, katalog wolności będzie można rozszerzyć w danej szkole, ale nie zawęzić.

Obowiązki uczniowskie

Uregulowany zostanie zamknięty katalog obowiązków uczniowskich. Uczeń będzie miał obowiązek:

·  przestrzegać przepisów prawa regulujących pracę i organizację tej szkoły lub placówki, w szczególności aktów prawa powszechnie obowiązującego, statutu tej szkoły lub placówki i innych wewnętrznych aktów prawnych obowiązujących w tej szkole lub placówce;

·  szanować prawa i wolności pozostałych członków społeczności szkolnej;

·   zachowywać się zgodnie z ogólnie przyjętymi normami społecznymi podczas zajęć na terenie tej szkoły lub placówki i poza nim, przerw w zajęciach, uroczystości, imprez oraz wyjść grupowych i wycieczek;

·  ubierać się zgodnie z ogólnie przyjętymi normami społecznymi, a w przypadku, o którym mowa w art. 100, nosić na terenie szkoły lub placówki jednolity strój; noszenie stroju nawołującego do nienawiści, dyskryminującego, sprzecznego z przepisami prawa lub stwarzającego zagrożenie dla bezpieczeństwa innych członków społeczności szkolnej lub samego ucznia jest niedozwolone;

·  przestrzegać określonych w statucie tej szkoły lub placówki zasad regulujących strój i wygląd podczas zajęć edukacyjnych wychowania fizycznego oraz zajęć edukacyjnych odbywających się w warsztatach, laboratoriach i pracowniach szkolnych, zgodnych z ogólnie przyjętymi normami społecznymi oraz koniecznością zapewnienia uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków kształcenia, wychowania i opieki;

·  przestrzegać warunków wnoszenia na teren tej szkoły lub placówki telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych i korzystania z nich na terenie tej szkoły lub placówki, określonych w statucie tej szkoły lub placówki;

·  zachowywać się wobec członków społeczności szkolnej zgodnie z ogólnie przyjętymi normami społecznymi oraz z szacunkiem i poszanowaniem ich godności osobistej;

·  uczęszczać na zajęcia edukacyjne;

·  przygotowywać się do zajęć edukacyjnych oraz przystępować do zapowiedzianych form sprawdzania osiągnięć edukacyjnych;

·  szanować prawa autorskie cudzych utworów.

Katalog kar uczniów

Kolejna zmiana to wprowadzenie ustawowego wykazu kar uczniów:

·  upomnienie pisemne;

·  nagana pisemna;

·  nagana pisemna z ostrzeżeniem (dotyczącym nałożenia kary surowszej);

·  zwrócenie się z wnioskiem o przeniesienie do innej szkoły (w przypadku uczniów objętych obowiązkiem szkolnym);

·  skreślenie z listy uczniów (w przypadku uczniów nieobjętych obowiązkiem szkolnym).

Uregulowana zostanie także procedura nakładania kar i tryb odwoławczy.

Rzecznicy Praw Uczniowskich

Utworzone zostaną następujące organy ochrony praw ucznia:

1) Krajowy Rzecznik Praw Uczniowskich:

·  jednoosobowy organ państwowy powoływany i odwoływany przez MEN;

·  podlegający 4-letnią kadencji (z możliwością jednorazowej reelekcji).

2) Wojewódzcy Rzecznicy Praw Uczniowskich:

·  powoływani przez Krajowego Rzecznika Praw Uczniowskich na wniosek właściwego terytorialnie kuratora oświaty;

·  obsługiwani przez kuratorium oświaty;

·  kandydaci będą musieli spełniać wymagania do bycia zatrudnionym w kuratorium oświaty na stanowisku wizytatora.

3) Gminni i Powiatowy Rzecznicy Praw Uczniowskich:

·  powoływani przez rady gmin i powiatów na podstawie odrębnych uchwał,

·  opcjonalni (ich powołanie nie będzie obowiązkowe)

4) Szkolni Rzecznicy Praw Uczniowskich:

·  wybierani przez radę szkoły lub placówki,

·   spośród nauczycieli zatrudnionych w danej szkole i placówce oświatowej w wymiarze co najmniej połowy wymiaru zajęć (z możliwością powołania jednego Szkolnego Rzecznika dla wszystkich szkół zespolonych w jednym zespole szkół).

obowiązkowa rada szkoły lub placówki

Wprowadzony zostanie prawny obowiązek powołania rady szkoły lub placówki. Nie będzie to dotyczyło szkół lub placówek, w których ze względu na specyfikę organizacji pracy nie ma możliwości wyłonienia stałej reprezentacji rodziców lub uczniów, jak np. szkół przyszpitalnych. Rada szkoły zachowa kompetencje w zakresie m.in. uchwalania statutu szkoły lub placówki, opiniowania planu pracy szkoły lub placówki. Rada szkoły będzie też wybierała Szkolnego Rzecznika Praw Uczniowskich.

status uczniów pełnoletnich

Rodzice uczniów pełnoletnich zachowają dostęp do ocen ich pełnoletnich dzieci. Tacy uczniowie będą mogli złożyć sprzeciw, którego skutkiem będzie zaprzestanie informowania przez szkołę rodziców pełnoletnich uczniów na temat ocen i przygotowanych prac.

usprawiedliwianie nieobecności uczniów

Niespełnianie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki będzie stwierdzane w przypadku nieusprawiedliwionej nieobecności na co najmniej 50% dni zajęć w okresie jednego miesiąca albo na co najmniej 25% dni zajęć w okresie całego roku szkolnego.

W ustawie wskazane będzie, że usprawiedliwienie nieobecności ucznia będzie wymagało podania jej powodu.

nauczyciel jako funkcjonariusz publiczny

Nauczycielom zostanie przyznany status funkcjonariuszy publicznych. Aktualnie korzystają oni jedynie z ochrony funkcjonariusza publicznego.